Báo Tuổi Trẻ, ngày 18/06/2018
12:05 GMT+7
TTO - Thủ tướng vừa ký quyết định bãi bỏ
chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn do không
còn phù hợp; xuất hiện một bộ phận người dân ỷ lại vào chính sách của Nhà nước,
không có ý thức tự vươn lên thoát nghèo...
Sẽ thực
hiện theo chính sách khác
Theo quyết định 102 thực
hiện từ 1-1-2010, người dân thuộc hộ nghèo ở xã khu vực II, xã biên giới, xã
bãi ngang, hải đảo vùng khó khăn được hỗ trợ 80.000 đồng/người/năm; người dân
thuộc hộ nghèo ở xã khu vực III vùng khó khăn được hỗ trợ 100.000
đồng/người/năm.
Tuy nhiên, đến nay các chính
sách nói trên không còn phù hợp. Ngày 6-6 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký
quyết định bãi bỏ quyết định 102.
Chủ trương của Chính phủ
hiện nay là giảm hỗ trợ cho không, tăng chính sách hỗ trợ có điều kiện, tăng cơ
hội tiếp cận chính sách và khuyến khích sự tích cực, chủ động tham gia của
người nghèo; ưu tiên tăng nguồn lực đầu tư phát triển vùng có đông đồng bào dân
tộc thiểu số, huyện nghèo, xã nghèo, xã, thôn bản đặc biệt khó khăn...
Trao
đổi với Tuổi Trẻ, ông Đỗ Văn Chiến - bộ trưởng, chủ nhiệm Ủy
ban Dân tộc - cho biết việc hỗ trợ theo quyết định 102 chỉ là một phần nhỏ
trong số các chính sách hỗ trợ cho người dân thuộc hộ nghèo hiện nay. Do đó,
việc hỗ trợ sẽ tiếp tục được thực hiện theo các chính sách khác.
*
PGS.TS Nguyễn Lê Ninh (ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM):
Cần hỗ
trợ tạo công ăn việc làm
Về lâu dài, Nhà nước nên
chọn phương pháp hỗ trợ khác chứ không nên như lâu nay là "cho con cá chứ
không cho cái cần câu".
Chúng ta nên tạo điều kiện
cho bà con vay vốn, tạo điều kiện chăn nuôi, tăng gia sản xuất…
Thay vì chỉ hỗ trợ tiền như
trước đây, chúng ta có thể hỗ trợ 50% giống, thuốc trừ sâu… để bà con có điều
kiện canh tác, sản xuất.
Thậm chí, phải có những
chuyên gia thực hiện nghiên cứu đặc điểm từng vùng miền, thổ nhưỡng, tập quán…
Dựa trên những đặc điểm đó
để đưa ra ngành nghề kinh tế phù hợp cho người dân tập trung lao động, sản
xuất.
Tôi nghĩ Chính phủ cũng nên
tổ chức rà soát thật kỹ và nên ngừng hỗ trợ đối với một số khu vực.
Còn lại một số địa phương
đang quá khó khăn, thiên nhiên khắc nghiệt thì vẫn nên có chính sách hỗ trợ
trước mắt để vượt qua khó khăn, rồi mới tính đến phương án phát triển.
THU DUNG ghi
* TS
Đặng Kim Sơn (nguyên viện trưởng Viện Chính sách chiến lược nông nghiệp và phát
triển nông thôn):
Cho bao
nhiêu cũng không đủ
Nhìn vào tổng thể thấy con
số hỗ trợ trực tiếp, số người nghèo được hỗ trợ rất lớn, nhưng đánh giá hiệu
quả của riêng chương trình này sẽ thấy chính sách hỗ trợ trực tiếp với từng
người nghèo trong thời gian qua là nhỏ giọt, cào bằng trên diện rộng.
Có thể nói chính sách hỗ trợ này giống
như muối bỏ biển và Chính phủ có cho bao nhiêu cũng không đủ.
Cơ chế tốt nhất để giảm
nghèo là xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá ở tất cả mọi nơi, tạo lập cơ chế thị
trường cho mọi vùng, để mọi người đều có thể tiếp cận vốn, có cơ hội học hành,
có quyền ra quyết định, và có động lực vươn lên thoát nghèo.
Thời gian qua, các chính
sách hỗ trợ trực tiếp của Chính phủ nhiều khi tạo thái độ ỷ lại của người
nghèo, thậm chí tạo tâm lý cho cả cán bộ, nhân dân một số vùng nghèo, muốn vùng
mình tiếp tục nghèo, các hộ nghèo muốn tiếp tục ở diện hộ nghèo để được trợ
cấp.
Vì vậy, các chính sách hỗ
trợ trực tiếp không mấy hiệu quả, có lúc còn tạo cơ chế xin cho.
Mặt khác, đối với từng người
nghèo thì mức hỗ trợ rất ít, nhưng với các cơ quan nhận chính sách đó để ban
phát cho người nghèo thì khá nhiều.
Hơn nữa, định mức hỗ trợ
80.000 - 100.000 đồng/người/năm rất nhỏ so với thu nhập của người dân, ngay cả
người nghèo, nên định hướng bỏ cho trực tiếp để chuyển sang tạo môi trường phát
triển, tạo điều kiện cho người sản xuất giỏi, kích thích sản xuất sẽ tốt hơn.
Muốn giúp người nghèo nên sử
dụng số tiền đó, với những giải pháp khác mang tính lan tỏa, vững bền, tạo động
lực cho sản xuất sẽ tốt hơn. Nên tạo điều kiện, cơ hội, động lực hơn là cho
không người nghèo.
Chẳng hạn, Chính phủ không
cho không người nghèo mà cho vay, không cho trước mà cho sau với những người
nào có mô hình sản xuất thành công, không cho một cách cào bằng mà nhắm vào
những khâu then chốt.
Địa phương nào khó về thị
trường thì Chính phủ hỗ trợ gỡ khó để phát triển thị trường hàng hóa, địa
phương nào khó về kỹ thuật thì tập trung hỗ trợ cải thiện kỹ thuật.
BẢO NGỌC ghi
* Ông
Nguyễn Quang Đồng (chuyên gia về chính sách công, Viện Chính
sách và phát triển truyền thông):
Cần duy
trì những chính sách an sinh xã hội
Việc chấm dứt những khoản hỗ
trợ trực tiếp trong bối cảnh bình thường sẽ không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt
hằng ngày của đồng bào nghèo vùng dân tộc.
Điều cần phải tính đến là trong bối cảnh
xảy ra mất mùa, thiên tai thì cần phải có những chính sách hỗ trợ khẩn cấp cho
người nghèo.
Đồng thời, cần duy trì những
chính sách an sinh xã hội với đồng bào nghèo, vùng dân tộc như duy trì khám
chữa bệnh, giáo dục miễn phí.
Kinh nghiệm giảm nghèo tại
một số địa phương cho thấy các quỹ tín dụng vi mô cộng đồng để phát triển kinh
tế là một hình thức xóa đói giảm nghèo tốt nhất.
Thay vì chọn giải pháp hỗ
trợ trực tiếp, hoàn toàn có thể hình thành các quỹ tài chính vi mô cộng đồng
góp phần giảm nghèo.
Kinh nghiệm xóa đói giảm
nghèo nhiều quốc gia trên thế giới chỉ ra rằng hạ tầng đi đến đâu, đường giao
thông đi đến đâu, chợ mọc lên ở đâu... kinh tế vùng đó sẽ khá lên.
BẢO NGỌC ghi
3.200 -
4.000 tỉ đồng
Đó là số tiền ngân sách nhà nước đã chi
để hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo vùng khó khăn theo chính sách hỗ trợ trực
tiếp cho người nghèo ở vùng khó khăn. Trung bình, mỗi năm ngân sách trung ương
rót từ 400 - 500 tỉ đồng cho các địa phương phân phát miễn phí cho người nghèo.
* Ông
Nguyễn Lân Hùng (chuyên gia nông nghiệp):
Nhiều
chính sách hỗ trợ không đến tay người nghèo
Việc Chính phủ dừng hỗ trợ
trực tiếp người nghèo sẽ không tác động quá lớn, vì chính sách này đang thực
hiện quá dàn trải.
Nhiều chính sách hỗ trợ, đặc
biệt là hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt, hiện vật những năm qua có trường hợp
không đến được tận tay người nghèo.
Có chính sách hỗ trợ chỉ phổ
biến được đến xã, nên có tình trạng chỗ này chỗ kia khi thực hiện hỗ trợ trực
tiếp người nghèo đã xảy ra sai sót.
Biện pháp hỗ trợ bằng tiền
mặt dễ nảy sinh lòng tham của cán bộ, nên đã có chuyện trâu hỗ trợ cho người
nghèo nằm trong nhà chủ tịch một xã ở Thanh Hóa.
Với nguồn lực vừa phải, chỉ
nên đưa ra một biện pháp hỗ trợ gián tiếp nào đó để người nghèo vươn lên, như
hỗ trợ họ đi học nghề trồng trọt, chăn nuôi gắn với thổ nhưỡng địa phương, hỗ
trợ hạt giống, con giống cho họ sẽ hiệu quả hơn.
Nên giúp người nghèo vùng
dân tộc cái cần câu cơm để đồng bào có thể tự vươn lên được.
BẢO NGỌC ghi
* TS
Trần Hữu Hiệp (chuyên gia kinh tế ĐBSCL):
Không
bỏ người nghèo ra bên lề
Cần khẳng định việc bãi bỏ chính sách hỗ
trợ trực tiếp, cho không hộ nghèo, nặng tính trông chờ, ỷ lại sang cơ chế hỗ trợ chủ động, nâng cao năng lực, ý thức vươn
lên thoát nghèo cho người dân là cần thiết.
Tuy
nhiên, việc bỏ chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo cần được nhận thức
đúng và thực thi có trách nhiệm.
Ngoài
nguồn lực Nhà nước, cần nhiều hơn các cơ chế chính sách phát triển doanh
nghiệp, tạo việc làm khu vực tư nhân, tạo thêm không gian phát triển, khuyến
khích các nguồn quỹ chăm lo an sinh xã hội theo hướng nâng cao năng lực cho
người nghèo thoát nghèo, vươn lên khá giả.
Cần
trao cần câu cho người nghèo hơn là cho con cá. Điều quan trọng hơn là giúp họ
biết cách câu cá trong một cơ chế thị trường cạnh tranh, tránh trông chờ hỗ trợ
như vừa qua.
Có như
thế thì cơ chế hỗ trợ mới phát huy hiệu quả và người nghèo không bị bỏ rơi.
CHÍ QUỐC ghi
Nhận xét
Đăng nhận xét