Ts. Trần Hữu Hiệp
Chúng ta đã có nhiều chủ trương, chính sách thúc đẩy đầu
tư nông nghiệp, hỗ trợ nông dân nhưng "thúc" thì nhiều mà
"đẩy" chưa đủ mạnh mẽ
Lần đầu tiên tại Cần Thơ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã
trực tiếp đối thoại với đại diệncủa hơn hàng chục triệu nông dân cả nước. Cuộc
đối thoại lần thứ 2 trong vòng 2 năm qua gợi mở nhiều vấn đề mới trước yêu cầu
nông nghiệp sáng tạo, nông dân sáng tạo và Chính phủ hành động, kiến tạo.
Còn nhiều điểm nghẽn
Nhiều nông dân đã chuyển tải những khúc mắc từ đồng
ruộng, thương trường khi các rào cản, điểm nghẽn trong liên kết 6 nhà, chuỗi
giá trị nông sản được đề cập nhiều năm qua nhưng các cuộc "giải cứu"
nông sản vẫn diễn ra.
Đất nước đang cần một lớp nông dân đổi mới, tự cứu mình
hơn là sự trông chờ các cuộc “giải cứu”. Ảnh: NGỌC TRINH
Mặc dù có nhiều lợi thế về điều kiện tự nhiên, dư địa
đầu tư vào ngành nông nghiệp nước ta còn rất lớn nhưng nguồn lực hạn chế, sản
xuất nông nghiệp bấp bênh dẫn đến năng suất, chất lượng, hiệu quả thấp; doanh
nghiệp (DN) nông thôn nhỏ, kết nối cung - cầu nông sản bất cập.
Theo thống kê, đến nay chỉ có 8% DN đầu tư vào nông
nghiệp nói chung. Lượng ít, quy mô đầu tư nhỏ lẻ, số DN nhỏ và siêu nhỏ chiếm
hơn 92% trong số này nên khó có chi phối chuỗi giá trị ngành.
Đầu vào sản xuất của ngành nông nghiệp với giống, vật tư
phân bón và đầu ra tiêu thụ nông sản còn nhiều lệ thuộc chuỗi cung ứng từ bên
ngoài. Nhiều thủ tục liên quan đất đai, xây dựng, môi trường vẫn còn là những
điểm vướng, làm mất nhiều thời gian, dẫn đến triển khai dự án chậm, mất cơ hội,
nguồn lực của DN.
DN ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp được hưởng
ưu đãi về đất đai, thuế nhưng thực tế, các chính sách này chậm đi vào cuộc
sống. Các DN đầu tư vào nông nghiệp đã và đang đối mặt với không ít khó khăn
trong tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng. Thậm chí ngay cả khi có nhà xưởng, hệ
thống máy móc hiện đại, DN cũng không thể thế chấp để vay vốn do chính sách ưu
đãi khá mơ hồ, chung chung.
Đã đến lúc ngành nông nghiệp nước ta cần vượt qua dấu
chân lấm bùn của kinh tế tự nhiên, kinh nghiệm truyền thống để bước sang kinh
tế tri thức, tham gia vào chuỗi giá trị công nghiệp sáng tạo toàn cầu. Cần sự
tiếp cận và giải quyết tổng thể, đa ngành, gắn với tái cơ cấu nông nghiệp.
Ngành nông nghiệp trong bước chuyển đổi không chỉ đơn
thuần là một ngành sản xuất vật chất mà cần được nhìn nhận là một ngành kinh
doanh nông nghiệp khi Việt Nam trở thành một trung tâm cung ứng trong mạng lưới
nông sản toàn cầu. Thị trường không chỉ là nơi tiêu thụ hàng hóa mà nhu cầu của
thị trường là mệnh lệnh cho sản xuất nông nghiệp.
Tư duy mới: "Kinh doanh nông
nghiệp"
Tư duy về lợi thế nông nghiệp của nước ta trong hội
nhập, cạnh tranh cần được thể hiện trong một chiến lược quốc gia, vùng miền để
tạo ra sức cạnh tranh hơn là quanh quẩn trong địa giới hành chính tỉnh, huyện
như vừa qua. "Chiếc bánh nông sản" với những lợi thế về điều kiện tự
nhiên thuận lợi cho ngành trồng trọt, chăn nuôi, các sản phẩm chủ lực như lúa
gạo, trái cây, thủy sản của Việt Nam cần được "chế biến" thành những
"chiếc bánh" ngon hơn, bán giá cao hơn, lãi hợp lý hơn cho những
người làm ra nó.
Đổi mới tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh doanh
với vai trò của DN, nông nghiệp công nghệ cao và cơ chế, chính sách tương thích
chính là "hệ điều hành mới". Chuyển từ quản lý sang bớt chỉ đạo, tăng
kiến tạo chính là hành động mới cho ngành nông nghiệp. Đất nước đang cần một
lớp nông dân đổi mới, tự cứu mình hơn là sự trông chờ các cuộc "giải
cứu".
Động lực của đổi mới trước đây từ các chính sách đất
đai, phát huy vai trò kinh tế nông hộ đã đem lại nhiều thành công. Nhưng đến
nay, nó đang dần mất đi động lực khi nền nông nghiệp nhỏ lẻ đang đứng trước
thách thức mới, thiếu kết nối sản xuất - thị trường, hiệu quả và sức cạnh tranh
yếu. Nông nghiệp hiện nay không thể thiếu DN và đây phải là chủ thể quan trọng,
đóng vai trò động lực để phát triển.
Để phát triển nông nghiệp, nông thôn rất cần những nguồn
lực mới, những mô hình phát triển mới với năng suất lao động và hiệu quả cao
hơn. Động lực mới cho các mô hình mới này phải được bắt đầu chính từ nội lực
của vùng, từ nguồn nhân lực bậc cao, từ khoa học và công nghệ và từ DN.
Giúp nông dân đứng vững trên đồng
ruộng
Một cuộc đối thoại của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với
đại diện nông dân là rất cần thiết nhưng chưa thể làm ngay được nhiều điều,
quan trọng là sự vận hành chính sách, điều hành bộ máy từ trung ương địa phương
để biến những nội dung đối thoại thành thực tiễn sinh động.
Các nhà hoạch định chính sách, quản lý phát huy vai trò
của mình trong việc đáp ứng sự mong đợi của DN, chuyển dần từ vai trò
"giúp nông dân" sang là đối tác thúc đẩy, tạo thuận lợi, hỗ trợ nông
dân tiếp cận các kiến thức, kỹ năng, thái độ liên quan đến sản xuất và tham gia
thị trường. Có như vậy mới giúp nông dân không chỉ đứng vững trên đồng ruộng mà
còn có thể làm giàu từ làng quê mình.
Nhận xét
Đăng nhận xét