Trần Hữu Hiệp
SGGP12/08/2023 07:27 (GMT+7)
Liên tục mấy tuần qua, thị trường thương mại lúa gạo toàn cầu
biến động mạnh. Gạo xuất khẩu của Việt Nam loại 5% tấm chạm mức 622 USD/tấn
(ngày 9-8), theo sát đà tăng giá gạo Thái cùng loại là 645 USD/tấn.
Giá gạo tăng, người
trồng lúa được lợi, là cơ hội thị trường cho thương nhân xuất khẩu gạo, nhưng
thị trường trong nước đang diễn biến đáng lo ngại. Có doanh nghiệp phải chấp
nhận mua lúa sốt giá để trả hợp đồng bán gạo đã ký trước với bạn hàng nước
ngoài, thành ra cảnh “mua mắc, bán rẻ”, chịu lỗ. Ở một số địa phương đã xuất
hiện tình trạng gom lúa gạo ồ ạt, gây mất cân đối cung - cầu cục bộ, đẩy giá lúa
gạo trong nước lên cao bất hợp lý. Thực trạng đó đang đặt ra yêu cầu không chỉ
đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống, mà cần hoàn
thiện chuỗi ngành hàng lúa gạo bền vững.
Nhiều doanh nghiệp đang
lo ngại, dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất
khẩu gạo do Bộ Công thương chuẩn bị còn những quy định chưa đáp ứng yêu cầu.
Chi phí, thời gian đi lại và hồ sơ cho thương nhân xuất khẩu gạo phần lớn là ở
vùng ĐBSCL còn khá cao.
Sau mỗi 5 năm, thương
nhân phải xin chứng nhận mới với thủ tục tương tự lần đầu. Mức phí ủy thác xuất
khẩu từ 1-5 USD mỗi tấn gạo dễ dẫn đến tình trạng “cho thuê giấy chứng nhận”,
sẽ tạo sức ỳ, khiến hạt gạo Việt Nam đắt đỏ hơn, khó xuất khẩu hơn.
Do đó trước hết, cần
hoàn thiện cơ chế điều hành xuất khẩu gạo theo hướng khả thi về điều kiện kinh
doanh xuất khẩu gạo, chất lượng lúa, gạo hàng hóa xuất khẩu; các thương nhân
phải liên kết với người trồng lúa trong việc xây dựng vùng nguyên liệu, sản
xuất, tiêu thụ lúa, gạo...; tạo môi trường kinh doanh công khai, minh bạch,
công bằng, thuận lợi và đảm bảo lợi ích chính đáng của người nông dân trồng
lúa, giữ uy tín cho mặt hàng gạo của Việt.
Tình trạng giành giật mua “lúa non” hiện
nay là do phần lớn thương nhân xuất khẩu gạo không xây dựng được vùng nguyên
liệu, phụ thuộc thương lái, nên không tận dụng được cơ hội thị trường. Vì vậy
mà quy định dự trữ lưu thông ít nhất 5% tổng sản lượng gạo xuất khẩu 6 tháng
trước đó không được thực hiện nghiêm. Tiến độ đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia
trong bối cảnh giá cả biến động cũng bị ảnh hưởng. Do đó, cần hoàn thiện các mô
hình liên kết, ưu tiên vùng nguyên liệu 1 triệu hécta lúa ở ĐBSCL theo quy
hoạch.
Bên cạnh đó, cần xem xét kích hoạt cơ chế bình ổn giá gạo thị
trường nội địa, hỗ trợ người tiêu dùng yếu thế, nhưng đồng thời cũng tạo điều
kiện cho người sản xuất lúa, thương nhân xuất khẩu gạo. Cơ quan chức năng quản
lý thị trường, quản lý giá cần tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kinh
doanh xuất khẩu, tiêu thụ nội địa.
Chúng ta đã có những bài học kinh nghiệm khi thị trường gạo biến
động vào các năm 2008, 2020 và năm 2022. Những “được - mất” trong điều hành
xuất khẩu gạo vừa qua cần được xem xét thấu đáo để vận hành cơ chế hiệu quả
nhất trong hiện tại.
Ngoài các giải pháp trước mắt, cần tập trung nâng cao chất lượng
giống lúa mùa vụ tới và định hướng lâu dài cho ngành hàng lúa gạo, xây dựng cơ
sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ, xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường,
xây dựng mối liên kết thực chất, hiệu quả giữa thương nhân xuất khẩu gạo - hợp
tác xã - nông dân, đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc, nâng cao năng lực
cạnh tranh của sản phẩm lúa gạo Việt Nam.
https://www.sggp.org.vn/tranh-tao-suc-y-cho-hat-gao-post701264.html
Nhận xét
Đăng nhận xét