(Báo Đất Việt, Tài chính) - Theo chuyên
gia, cần tính toán một đồng vốn bỏ ra đầu tư vào đặc khu có tạo ra hơn một đồng
nếu rót vào Hà Nội, TP HCM hay không.
Khó có đột phá để thành cú hích
Trả lời
phỏng vấn báo VnExpress về phát triển ba đặc khu kinh tế tại Việt Nam (Vân Đồn,
Bắc Vân Phong và Phú Quốc), TS Huỳnh Thế Du, giảng viên Đại học Fulbright thẳng
thắn nói rằng, ông chưa thấy mục tiêu, tầm nhìn rõ ràng trong lựa chọn xây dựng
3 đặc khu nào.
Theo
chuyên gia, Vân Đồn là nơi có tiềm năng thành công nhất nếu nhìn vào sự tương
hỗ, gắn kết giữa kinh tế Việt Nam và Trung Quốc. Phú Quốc có thể phát triển cụm
ngành du lịch. Còn Bắc Vân Phong, ông chưa thấy được chỗ dựa phát triển hay nền
tảng để thành công ở đây là gì.
"Hình
dung tương lai Phú Quốc, Vân Đồn hay Bắc Vân Phong có thể có cái này cái kia,
nhưng ba khu vực này có đột phá để thành “cú hích” hay “cú đấm thép” đưa nền
kinh tế đi lên hay không, tôi e khả năng là khó", vị chuyên gia đưa ra dự báo.
TS Huỳnh
Thế Du khẳng định, muốn phát triển đặc khu kinh tế cần xác định mục tiêu và tầm
nhìn. Mục tiêu trong phát triển đặc khu kinh tế trên thế giới để tạo “cú hích”
cho kinh tế, gồm: thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển cơ sở hạ tầng; hỗ trợ
cho chiến lược kinh tế rộng lớn hơn; đặc khu là “lồng ấp” thể chế hay “phòng
thí nghiệm” chính sách mới và giải toả một phần áp lực tăng dân số, việc làm…
Cụ thể,
trước tiên đặc khu kinh tế cần một chỗ dựa, tức là vị trí đặt đặc khu phải gần
trung tâm, thị trường rộng lớn.
"Với
Việt Nam, nếu chúng ta đặt mục tiêu thu hút doanh nghiệp, tập đoàn đa quốc gia
vào các đặc khu kinh tế, tôi cho rằng vị trí tốt nhất để xây dựng đặc khu là
khu vực Hoà Lạc (Hà Nội) và Thủ Thiêm (TP HCM). Bởi tại đây hội đủ các yếu tố
đáp ứng tốt nhất nhu cầu nhà đầu tư, như điều kiện thu hút nhân tài; hạ tầng
cứng, mềm đang phát triển, cửa ngõ giao thương với nước ngoài...
Chẳng hạn
nếu nhà đầu tư vào Vân Đồn họ cần tới hàng nghìn kỹ sư, lao động chất lượng cao
thì địa phương có thể đáp ứng được ngay không? Rất khó. Nhưng sẽ đơn giản nếu
vị trí đặt gần Hà Nội, ở đó có người giỏi, mà người giỏi không phải một, mà là
cộng đồng. Tốt nhất nên tập trung đưa hai đầu tàu Hà Nội, TP.HCM đi lên để kéo
đoàn tàu kinh tế cả nước", ông nói.
 |
|
Với những chính sách cởi mở về thu hút
đầu tư, Vân Đồn hiện đã thu hút được hơn 55.000 tỷ đồng vốn đầu tư tư nhân.
Ảnh: Báo Đấu thầu
|
Về chính
sách, thể chế đột phá đủ mạnh, tốt thu hút nguồn lực đầu tư trong, ngoài nước;
nguồn nhân lực và hạ tầng giao thông, theo TS Huỳnh Thế Du, nên cho các nhà đầu
tư tự do tối đa trong hoạt động kinh doanh.
"Phải
đặt đặc khu kinh tế trong chiến lược phát triển tổng thể, rõ ràng mà điều này
tôi chưa thấy rõ trong dự thảo luật. Đồng thời, trao quyền tự quyết nhiều hơn
cho người đứng đầu đặc khu, tránh tình trạng một nhà đầu muốn rót lượng vốn lớn
vào đặc khu cùng với điều kiện đi kèm thì lại phải hỏi ý kiến cấp có thẩm quyền
mới dám quyết thì cơ hội đã tuột khỏi tầm tay", vị chuyên gia nhấn mạnh.
Lợi ích mang lại có lớn hơn chi phí bỏ ra?
Ông Huỳnh
Thế Du lưu ý về số vốn hơn 1,5 triệu tỷ đồng để xây dựng 3 đặc khu kinh tế
tới năm 2030. Theo đó, với số vốn này, ngân sách Nhà nước sẽ chỉ bỏ một phần,
còn lại huy động từ các nguồn vốn khác.
"Giai
đoạn đầu tôi nghĩ cũng cần phải dùng ngân sách để xây dựng một số hạ tầng, song
việc huy động nguồn lực lớn vào phát triển 3 đặc khu kinh tế phải tính tới hiệu
quả đầu tư.
Cần tính
toán một đồng vốn bỏ ra đầu tư vào đặc khu có tạo ra hơn một đồng nếu rót vào
Hà Nội, TP.HCM – những nơi đang tạo ra giá trị gia tăng lớn nhất hay không.
Liệu lợi ích đặc khu mang lại có lớn hơn chi phí bỏ ra hay không, cần cân nhắc.
Nếu chúng ta bỏ hàng triệu tỷ đồng đầu tư mà không đo đếm được hiệu quả thì
chuyện thâm thủng ngân sách sẽ tiếp diễn", TS Du cảnh báo.
Từng trao
đổi với báo Tuổi trẻ về vấn đề này, TS Trần Hữu Hiệp, nguyên Trưởng bộ phận
giúp việc tổ nghiên cứu cơ chế đặc thù Phú Quốc, cho biết ba vấn đề cốt lõi
quyết định sự thành công của một đặc khu kinh tế là vốn, tổ chức bộ máy và hạ
tầng. So với hai đặc khu là Vân Đồn và Bắc Vân Phong thì Phú Quốc có nhiều lợi
thế vượt trội về địa chính trị, hạ tầng và nguồn thu.
Theo ông
Hiệp, việc các tỉnh đề xuất trung ương cho giữ lại nguồn thu và tăng nguồn lực
đầu tư hạ tầng đặc khu là cần thiết, bởi đã là đặc khu kinh tế thì phải có
chính sách vượt trội hơn các nơi.
"Phú
Quốc có nguồn thu mỗi năm trên 2.000 tỷ đồng, nhưng phải nộp về ngân sách tỉnh,
sau đó xin điều tiết lại. Nên cho các đặc khu được giữ lại nguồn thu để chủ
động, giảm bớt tầng nấc trung gian", ông Hiệp nói.
Trong khi
đó, TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam lưu ý, mục tiêu lập
đặc khu là để thu hút các nhà đầu tư đàng hoàng, có trình độ cao.
Tuy nhiên,
cách chúng ta kéo họ đến hiện nay chủ yếu nhấn mạnh vào ưu tiên ưu đãi thuế,
tăng quyền sử dụng đất, ưu tiên này, ưu tiên kia. Trong khi đó, thể chế vượt
trội cao, hình mẫu thể chế tốt nhất lại thận trọng, dè dặt.
"Tôi
cho rằng đặc khu trong thời đại ngày nay phải đặc biệt chú trọng ưu tiên thể
chế vượt trội, chứ không phải chỉ chú trọng ưu tiên ưu đãi. Như thế mới có nhà
đầu tư tốt. Theo lối xin ưu tiên, ưu đãi, chúng ta vô tình đi vào lối mòn xin -
cho", ông nói.
Minh Thái (Tổng hợp)
Nhận xét
Đăng nhận xét