Nỗi đau người đi không trở lại

Trần Hữu Hiệp

Báo Lao Động, ngày 05/05/2015

Thống kê chưa đầy đủ từ Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho thấy, chỉ 5 ngày nghỉ lễ (từ 28.4 - 2.5), cả nước đã xảy ra 212 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm chết, bị thương và mất tích 287 người. Trong đó, có 132 người chết, bình quân mỗi ngày có hơn 26 người ra đường đi chơi lễ vĩnh viễn không được về nhà. Chỉ riêng ngày 1.5 đã có 63 vụ TNGT, làm chết và mất tích 29 người, bị thương 43 người; ngày 2.5 có 49 vụ TNGT, làm chết 41 người, bị thương 43 người. Những con số quá khủng khiếp.

Các nhà nghiên cứu đã “làm toán”, ước tính thiệt hại do TNGT hàng năm ở nước ta khoảng 3,5 tỉ USD. Không chỉ thiệt hại kinh tế, mà còn để lại gánh nặng xã hội. Một cảm giác không an toàn khi ra đường. “Nếu du lịch mạo hiểm là chưa đủ với bạn, hãy tham gia giao thông ở Việt Nam”. Câu nói đùa “đau đớn” của một du khách nước ngoài là lời cảnh báo về môi trường du lịch ở “xứ sở nụ cười” Việt Nam. So với các vụ rơi máy bay của hàng không Malaysia, động đất ở Nêpal làm chết hơn 7.000 người mới vừa xảy ra, gây bàng hoàng cả thế giới, thì nỗi đau mất khoảng 10.000 người chết vì TNGT ở Việt Nam không xảy ra một lúc, bất ngờ, nhưng đau xót dai dẳng. So với thảm họa kép sóng thần và động đất đau thương xảy ra tại Nhật năm 2011 được cả thế giới biết đến, chia sẻ, thì hàng ngày ở Việt Nam vẫn đang xảy ra các vụ TNGT mà số người chết trong một năm bằng 75%, số người bị thương bằng 156% vụ động đất, sống thần khủng khiếp ở Nhật Bản.

Nguyên nhân TNGT đã được nhận diện nhiều năm, ngoài lý do hạ tầng yếu kém, phương thức giao thông “xà bần” đủ loại phương tiện chung chạ đổ ra đường, ý thức chấp hành pháp luật - văn hóa giao thông kém, còn có sự yếu kém của công tác quản lý nhà nước và biến chất của một bộ phận thực thi công vụ.

Bao giờ Việt Nam giảm được nỗi đau “người đi không trở lại, gánh nặng tật nguyền” vì TNGT? Câu trả lời cần sự tiếp cận đa ngành, lời giải tổng thể, nhưng không thể nói chung chung là “trách nhiệm của toàn dân”. Địa chỉ chịu trách nhiệm phải rõ ràng cho từng đơn vị chức năng, cơ quan quản lý, chính quyền địa phương. Đã có chủ tịch UBND tỉnh tuyên bố từ chức nếu không kiềm chế được TNGT của địa phương mình, nhưng chưa có người mất chức vì chưa xác định được rõ ràng địa chỉ trách nhiệm đó.