NGỌC ÁNH - THANH NHÂN
NLĐ - 19-04-2023
- 08:39|Kinh
tế
Siết
chặt xuất khẩu tiểu ngạch sẽ là động lực cho nông dân, hợp tác xã và doanh
nghiệp đầu tư sản xuất bài bản hơn
Chỉ có
xuất khẩu chính ngạch mới bảo đảm nền sản xuất lớn, tạo động lực chuyển đổi cả
chuỗi giá trị hàng hóa với tiêu chuẩn cao hơn. Đây cũng là cơ hội để nâng cao
giá trị nông sản Việt Nam tại thị trường Trung Quốc vì chỉ có xuất khẩu chính
ngạch hàng hóa mới có thương hiệu, nâng cao hơn khả năng cạnh tranh với hàng
loạt đối thủ mới đang hiện diện tại thị trường gần 1,5 tỉ dân này.
Đón
đầu cơ hội
Ông
Nguyễn Khắc Huy, Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit (Long An), cho rằng với
thị trường Trung Quốc, trước đây doanh nghiệp (DN) Việt Nam bán hàng sang chủ
yếu lấy số lượng nhưng nay phải chú trọng chất lượng. "Trung Quốc không
còn là thị trường dễ tính, họ đòi hỏi về tiêu chuẩn chất lượng, chứng nhận an
toàn… không thua gì Nhật Bản, Hàn Quốc. Từ năm nay, chúng tôi sẽ xây dựng dần
để đón đầu các tiêu chuẩn của Trung Quốc" - ông Huy chia sẻ.
Cụ
thể, Hoàng Phát Fruit đang xây thêm nhà máy sản xuất, tiến hành các thủ tục cấp
mã số kho, mã số vùng nguyên liệu. "Nếu không có lộ trình để chuẩn bị thì
sẽ rất khó khăn. Khi đó, không những DN bị ảnh hưởng mà nông dân cũng thiệt hại
vì không tiêu thụ được sản phẩm. Vì vậy, rất cần chính quyền địa phương có lộ
trình cùng nông dân, DN đáp ứng lộ trình này" - ông Huy nêu đề xuất.
Từ
kinh nghiệm xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường khó tính, ông Huy cho rằng
trước mắt phải xây dựng mã số vùng trồng, xây dựng nhà kho theo tiêu chuẩn của
nước nhập khẩu, bảo đảm các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và phải làm sao để
sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc. "DN muốn đi xa hơn
phải xây dựng thương hiệu gắn với hàng hóa chất lượng, có đủ hàng cung ứng theo
tiến độ đơn hàng" - ông Huy bày tỏ.
Ông
Nguyễn Văn Tựu, HTX thanh long Thanh Huệ (Long An), cho rằng Trung Quốc siết
chặt xuất khẩu tiểu ngạch sẽ là động lực cho nông dân, HTX, DN Việt Nam đầu tư
sản xuất bài bản hơn, nếu không sẽ không thể bán hàng vào thị trường này.
"Hiện thanh long Việt Nam chủ yếu sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch.
Các đầu mối của Trung Quốc đến tận nơi đặt hàng, thu mua. Nếu xuất khẩu chính
ngạch, khả năng cũng thông qua những nhà mua hàng Trung Quốc nhưng quy trình
canh tác, tiêu chuẩn chất lượng… sẽ nghiêm ngặt hơn" - ông Tựu nói.
Ông
Nông Đức Lai, Tham tán thương mại Việt Nam tại Bắc Kinh - Trung Quốc, thông tin
kể từ khi Trung Quốc có thông báo mở cửa trở lại, đã có không dưới 10 đoàn DN
Trung Quốc sang Việt Nam khảo sát, tìm kiếm cơ hội làm ăn lẫn mua hàng.
"Một vấn đề lớn là hiện Trung Quốc lập hàng rào tiêu chuẩn kỹ thuật, an
toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu rất chặt chẽ nên hàng hóa Việt Nam
gặp không ít khó khăn. Qua theo dõi, năm 2021, Việt Nam xếp thứ 4 trong các
nước xuất khẩu có số lô hàng nhập khẩu vào Trung Quốc bị cảnh báo nhưng năm
2022 đã đứng thứ 2 trong danh sách này" - ông Lai nêu.
 |
| Bưởi là một trong những loại trái cây tươi đang được đàm phán xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Ảnh: AN NA |
Xu hướng tất yếu
Dưới
góc nhìn của ngành logistics, ông Đặng Đình Long, Tổng Giám đốc Công ty
Logistics Mega A, cũng cho rằng chỉ có xuất khẩu chính ngạch mới tận dụng vận
tải đa phương thức (kết hợp đường bộ, đường sắt, đường thủy) để có chi phí rẻ
hơn. "Một container chuối từ Đồng Nai sang biên giới (Quảng Tây) cước
đường bộ 90 triệu đồng nhưng đi bằng đường biển sang Thượng Hải chỉ 31 triệu
đồng. Hàng chính ngạch mới có thương hiệu và đi sâu vào nội địa Trung Quốc, lên
kệ hàng các siêu thị, phân phối ở kênh cao cấp. Khi có hợp đồng mua bán hàng
hóa, các hãng tàu lên kế hoạch vận chuyển, kế hoạch sản xuất theo đơn hàng,
tránh tình trạng có hàng mới chở sang chợ biên giới bán, góp phần điều chỉnh
sản xuất, tránh tình trạng cung vượt cầu, hàng hóa dội chợ" - ông Long phân
tích.
Ông
Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, phân tích với xuất
khẩu tiểu ngạch, gần như ai cũng tham gia được nhưng hàng hóa chỉ loanh quanh ở
khu vực biên giới. "Muốn phát triển chính ngạch phải siết tiểu ngạch vì để
tồn tại song song, người dân lại chọn đường dễ và vòng luẩn quẩn lặp lại, với
những đợt đóng biên đột ngột, phải giải cứu nông sản" - ông Nguyên thẳng
thắn.
TS Trần Hữu Hiệp, chuyên
gia kinh tế tại ĐBSCL, cho rằng nhìn vào mối quan hệ thương mại Việt Nam -
Trung Quốc sẽ thấy việc chuyển đổi sang xuất khẩu chính ngạch là tất yếu nhưng
cần phải có lộ trình. Xuất khẩu chính ngạch là điều kiện bảo đảm nền sản xuất
lớn, tạo động lực chuyển cả chuỗi giá trị hàng hóa với tiêu chuẩn mà các bên
cam kết và kiểm soát. "Chúng ta có mục tiêu, cần đưa ra lộ trình và cách
thức thực hiện. Bởi lẽ, quy định này không phải chỉ liên quan xuất nhập khẩu
hay sự quản lý ở cửa khẩu mà là sự chuyển động của chuỗi giá trị nhiều ngành
hàng nông sản" - TS Hiệp nói.
TS -
luật gia Hồ Minh Sơn, Viện trưởng Viện Phát triển thị trường và Truyền thông
quốc tế, góp ý cần có biện pháp hỗ trợ nông dân và các ngành hàng sản xuất
trong nước có chất lượng cao thích ứng phương thức xuất khẩu chính ngạch. Để
làm được điều này, cần phải thiết lập và duy trì hợp tác chuyển giao công nghệ
cho nông dân, nhà sản xuất. "Nhiều DN nhỏ, siêu nhỏ của chúng ta lâu nay
thường ở thế bị động. Các DN nên tham dự nhiều cuộc tọa đàm hơn về các chính
sách đối với Trung Quốc, nghiên cứu kỹ hơn về mặt bằng chung của các sản phẩm
mà DN và người dân Trung Quốc đang cần. DN cần tham khảo ý kiến chuyên gia, Bộ
Công Thương, đồng thời theo sát giá cả để đáp ứng thị trường ngày một tốt
nhất" - ông Sơn nhấn mạnh.
Ông
Sơn cũng kiến nghị Việt Nam và Trung Quốc cần có những thỏa thuận về thương mại
biên giới để các chính sách giữa 2 nước được ổn định hơn, các thông tin về kiểm
định phía Trung Quốc cũng cần được công khai rõ ràng để DN Việt Nam nhận thức
được rủi ro/ lợi ích nhằm có những điều chỉnh để tiến tới làm ăn lâu dài với
Trung Quốc.
Sẵn
sàng từ khâu sản xuất
TS Ngô Xuân Nam, Phó
Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn), cho biết mong muốn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là chuyển
dịch từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, không chạy theo
số lượng mà nâng cao chất lượng ngành hàng. "Chúng ta đang có mong muốn
sản phẩm nông sản Việt Nam là bếp ăn của thế giới thì phải an toàn và tạo ra
giá trị. Làn sóng DN xuất khẩu sang Trung Quốc, nhiều địa phương, DN, HTX có sự
thay đổi nhận thức rất lớn về việc tổ chức sản xuất làm sao đáp ứng nhu cầu thị
trường. Nhiều DN đã chủ động mời các cơ quan khoa học, viện nghiên cứu, chuyên
gia hỗ trợ người dân tổ chức canh tác đúng quy định của thị trường nhập khẩu.
Đây là bước chuyển rất lớn, giá trị nông sản được nâng lên" - ông Nam nêu
nhận định.
(*) Xem Báo Người Lao Động từ
số ra ngày 17-4
Nhận xét
Đăng nhận xét