Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI): ĐIỂM SÁNG CÁC TỈNH ĐBSCL

Trần Hữu Hiệp

Bài trên báo ĐẠI ĐOÀN KẾT ngày 23-3-2011

Bức tranh PCI ở ĐBSCL



Cầu Cần Thơ - lợi thế dùng chung của vùng ĐBSCL



VCCI công bố CPI 5 tỉnh của ĐBSCL (Đồng Tháp, Trà Vinh, Hậu Giang, Vĩnh Long, Bến Tre) nằm trong “Top 10”, 13/13 tỉnh nằm trong nhóm khá trở lên, không có địa phương nào thuộc nhóm trung bình và tương đối thấp của bảng xếp hạng. Đặc biệt, Đồng Tháp  là 1 trong 3 địa phương được xếp hạng “rất tốt” (nhóm cao nhất) với 67,22 điểm, theo sát Lào Cai xếp hạng nhì với 67,95 điểm và Đà Nẵng ở ngôi đầu bảng với 69,77 điểm. Trong nhóm 5 thành phố trực thuộc Trung ương, TP Cần Thơ chỉ đứng sau Đà Nẵng. ĐBSCL có 8 tỉnh, thành tăng hạng. Trong nhóm 10 tỉnh, thành của cả nước có mức độ cải thiện cao nhất so năm 2009, thì ĐBSCL có 3 tỉnh, gồm Trà Vinh, tăng 13 bậc so năm trước, vươn lên vị trí thứ 4/63 tỉnh, thành với 65.80 điểm; Bạc Liêu tăng 29 bậc, từ vị trí 59 lên 30 và thoát từ nhóm trung bình lên nhóm khá; Sóc Trăng tăng 24 bậc, từ hạng 41 lên 17, thuộc nhóm tốt; TP. Cần Thơ cũng tăng 8 bậc, xếp thứ 13/63. 

Cơ sở hạ tầng (CSHT) vẫn được các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách nhìn nhận là một rào cản lớn nhất đối với đầu tư và tăng trưởng của vùng ĐBSCL. Đây là năm thứ 3 liên tiếp có sự đánh giá và công bố xếp hạng về chất lượng CSHT. Chỉ số này gồm 4 chỉ số thành phần là khu - cụm công nghiệp, đường giao thông, các dịch vụ hạ tầng công ích, tiếp cận và ứng dụng CNTT truyền thông. Không lạ khi Cần Thơ – trung tâm vùng ĐBSCL là địa phương đứng đầu trong vùng, thứ 15 cả nước về chỉ số CSHT. Nhưng chỉ có Cần Thơ nằm trong nhóm 15 địa phương của cả nước được đánh giá có CSHT tốt nhất. Điều đó cho thấy, cần tiếp tục quan tâm đầu tư nâng cấp CSHT các tỉnh trong vùng cùng với chất lượng lao động và tính minh bạch, cũng như khả năng tiếp cận thông tin. Các thứ hạng kế tiếp của các địa phương khác trong vùng là Đồng Tháp (16), An Giang (25), Trà Vinh (26). Các tỉnh thuộc nhóm có chỉ số này còn thấp là Sóc Trăng (60), Bến Tre (58), Bạc Liêu (55), Cà Mau (53). Tuy nhiên, nếu đặt chỉ số CSHT trong mối quan hệ với chỉ số năng động trong điều hành kinh tế của chính quyền địa phương, thì vùng ĐBSCL có nhiều điểm nổi trội để chọn cho mình hướng đi phù hợp. 

Theo biểu đồ “Bánh Chưng” của Nhóm nghiên cứu có 4 khu vực, thì vùng ĐBSCL có 5 địa phương là điểm sáng gồm: Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh và Long An đều nằm trong “Khu vực hạ tầng phát triển, PCI cao” – là khu vực khá lý tưởng cho nhà đầu tư, vừa có CSHT thuận lợi, vừa có chất lượng điều hành kinh tế được đánh giá cao. Ngoài ra, còn có 5 tỉnh trong vùng là Hậu Giang, Tiền Giang, Kiên Giang, Bến Tre và Sóc Trăng nằm trong khu vực “vượt khó”. Đáng khích lệ là 5 địa phương này đã vượt lên những khó khăn từ các điều kiện truyền thống ban đầu để phát triển doanh nghiệp và thu hút đầu tư. Đặc biệt, Vùng ĐBSCL không có địa phương nào nằm trong “Khu vực phát triển dưới mức tiềm năng” – là những tỉnh tuy điều kiện hạ tầng phát triển, nhưng điều hành kém năng động, chỉ số PCI thấp. Chỉ có Bạc Liêu và Cà Mau còn “nằm lại” trong khu vực “Hạ tầng kém phát triển”, cần tăng tốc để thoát khỏi khu vực yếu kém. 

Làm gì để giữ vững và cải thiện thứ hạng?

Năm nay là năm thứ 6 VCCI tổ chức công bố chỉ số PCI. Tuy chỉ có giá trị tham khảo, nhưng các tỉnh, thành vùng ĐBSCL rất quan tâm chỉ số này. Nhiều vị lãnh đạo tỉnh đã “đặt hàng” bộ máy tham mưu phải có giải pháp và quyết tâm cải thiện thứ hạng. PCI không phải là một loại “bằng khen kết thúc một năm phát động thi đua” mà ngày càng chứng minh là công cụ đo lường điều hành kinh tế của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cung cấp những kết quả đánh giá phân tích sâu sắc, đáng tin cậy, có giá trị hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu, các nhà lãnh đạo chính trị, quản lý điều hành và các doanh nghiệp định hướng các cải cách hiện tại và trong tương lai, cũng như hỗ trợ xác định các ưu tiên nguồn lực để giải quyết nhu cầu và vướng mắc bức thiết cho nhà đầu tư và doanh nghiệp. Chỉ số PCI rất đáng được xem như một “hàn thử biểu” đo lường thái độ của doanh nghiệp đối với chính quyền, để chính quyền “bốc thuốc” và “dùng thuốc” phù hợp cho những trường hợp “nóng sốt” cần điều trị và phòng ngừa giúp cơ thể - môi trường đầu tư của địa phương mình phát triển lành mạnh, hấp dẫn nhà đầu tư. 

Để duy trì và cải thiện chỉ số PCI, các tỉnh, thành vùng ĐBSCL không chỉ “thi đua” nhau giành thứ hạng cao trong bảng xếp hạng mà còn cần liên kết chặt chẽ để cùng tiến, phải nhìn rộng ra không gian vùng để vừa liên kết vùng, liên vùng – mà trọng điểm là thành phố Hồ Chí Minh và Đông Nam bộ, đồng thời với việc mở rộng kết nối với các nước ASEAN. Liên kết với nhau tạo ra tiếng nói chung và thế mạnh từng vùng như: liên kết hợp tác để phát triển nông nghiệp toàn diện, nhất là nông nghiệp kỹ thuật cao; xây dựng vùng nguyên liệu tập trung (lúa gạo, cá tra, basa, tôm, trái cây...); xây dựng các cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư đặc thù riêng của vùng, của tiểu vùng từng tỉnh, thành để thu hút đầu tư vào ĐBSCL, để mở rộng quan hệ hợp tác thương mại – du lịch qua biên giới Campuchia-Thái Lan và các nước trong khu vực. Qua đó, chỉ số PCI các tỉnh khu vực ĐBSCL không chỉ “đóng dấu” quốc gia mà còn vươn ra tầm khu vực và quốc tế.