Vị trí số 1 và phía trước

Trần Hữu Hiệp

Theo thông báo đầu tháng 11.2012 của VFA, dù chỉ mới 10 tháng, xuất khẩu (XK) gạo nước ta đã xác lập kỷ lục với 6,484 triệu tấn, vượt qua Thái Lan, chính thức vươn lên vị trí số 1 thế giới. Trước đó, Tổ chức Càphê quốc tế cũng xác nhận VN vượt Brazil, trở thành nước XK càphê số 1 thế giới. Tương tự, hạt tiêu chiếm vị trí số 1 khi XK cao hơn gần gấp 5 lần Ấn Độ (năm 2011). Hạt điều VN cũng XK đứng đầu thế giới. Trong lĩnh vực thể thao, bảng xếp hạng tháng 11.2012 của FIFA xếp bóng đá nam nước ta đứng đầu khu vực Đông Nam Á. Ở góc nhìn khác, VN đang nằm trong tốp đầu các nước... tiêu thụ bia Heineken nhiều nhất thế giới, chỉ sau Mỹ và Pháp và cũng là nước có tỉ lệ nạo, phá thai cao nhất Đông Nam Á và thứ 5 thế giới (!).

Sông nước ĐBSCL, nơi đưa nhiều mặt hàng nông sản Việt Nam lên vị trí số 1, số 2 quốc tế và khu vực

Từ các vị trí 1 thế giới hay khu vực đó, đặt ra nhiều nỗi lo. Ngôn ngữ thể thao là “phong độ không bằng đẳng cấp”, xét ở góc độ kinh tế thì “số lượng không bằng chất lượng và giá trị”. Một tấn gạo, giá XK bình quân hiện nay chỉ hơn 445 USD, vị chi 10 tháng làm cật lực, XK gạo ta thu được 2,877 tỉ USD. Trong khi “một con” iPhone 5 nặng 112 gram, chỉ trong 3 ngày ra mắt, 5 triệu chiếc đã được bán. So giá tại VN khoảng 25 triệu đồng/chiếc (1.100 USD), thì Apple đã đạt doanh số hơn 5 tỉ USD. Tất nhiên, so sánh trên là khập khiểng, nhưng rất đáng được suy ngẫm.

Ngoảnh lại phía sau hay nhìn về phía trước, trước một thế giới nhiều thay đổi để tự thay đổi mình, mà trước hết là số phận những người nông dân (ND). Thu nhập của những người làm ra kỳ tích cho nền nông nghiệp VN đang bấp bênh theo giá cả thị trường. Một kết quả nghiên cứu về “Chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo” của Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL (ĐH Cần Thơ) cho thấy, với bình quân đất sản xuất 0,4ha/hộ, ND khó làm giàu. Do sản xuất nhỏ, lẻ nên “30% lợi nhuận” của ND (nếu có) chia cho số nhân khẩu trong hộ, còn thấp hơn mức thu nhập 1USD/người/ngày! Yêu cầu nâng cao chất lượng - quản lý qui hoạch, thông tin dự báo thị trường, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị... để nâng cao thu nhập của người ND đang đặt ra nhiều thách thức hơn là chiếm trị trí số 1, số 2. Còn quá nhiều việc phải làm cho những ngôi vị đầu bảng thế giới hay khu vực mà VN đã chiếm lĩnh.
Bài trên BÁO LAO ĐỘNG ngày 13-11-2012