Liên kết vùng trái cây

Trần Hiệp Thuỷ

(LĐ) - Số 248 - Thứ bảy 26/10/2013 08:24

Cho đến nay, trong 4 dòng nông sản chủ lực vùng ĐBSCL, gồm lúa - gạo, trái cây, cá tra và tôm, thì duy nhất chỉ có cây ăn trái là chưa có quy hoạch theo vùng mà do từng địa phương thực hiện.

Với gần 300.000ha cây ăn trái, lớn nhất cả nước, miệt vườn miền Tây cho sản lượng hơn 3 triệu tấn trái cây/năm, chiếm hơn 70% sản lượng trái cây của cả nước. Trong đó, mới chỉ có khoảng 10% sản lượng được xuất khẩu, 90% còn lại tiêu thụ nội địa. Xứ sở này cũng là quê hương của nhiều loại trái ngon, nổi tiếng như bưởi Năm Roi Bình Minh (Vĩnh Long); xoài cát Hòa Lộc - Cái Bè, vú sữa lò rèn Vĩnh Kim, thanh long Chợ Gạo (Tiền Giang); sầu riêng Chợ Lách, nhãn cơm xuồng (Bến Tre); dâu Hạ Châu (Cần Thơ)...  được người tiêu dùng trong, ngoài nước biết đến.

Xoài cát Hoà Lộc (Tiền Giang)

Tuy nhiên, sản phẩm trái cây của vùng bị “cắt khúc” do quy hoạch được thực hiện theo từng địa phương. Diện tích vườn cây nhỏ lẻ, manh mún, khó xây dựng vùng chuyên canh cây ăn trái chất lượng cao. Năng lực đầu tư và trình độ sản xuất của nhà vườn còn nhiều hạn chế, thường xuyên chịu cảnh "trúng mùa, rớt giá". Trong khi các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây thì kêu thiếu nguyên liệu. Theo Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam, chỉ mới có hơn 2,5% lượng trái cây trong vùng được bán trực tiếp cho doanh nghiệp, còn lại hơn 97% bán qua trung gian. ĐBSCL đã từng trải qua đại dịch vàng lá gân xanh (greening) trên cây ăn trái. Nhiều mảnh vườn xơ xác vì bị lây nhiễm “bệnh sida cây trồng” quái ác. Nhiều nhà vườn và các địa phương “thấm đòn” khi sản xuất thiếu liên kết. Yêu cầu phòng, chống dịch bệnh cây trồng, thực hành nông nghiệp tốt, kết nối giữa sản xuất với tiêu thụ, giữa vườn cây với thị trường đang đặt ra vấn đề liên kết vùng trái cây ĐBSCL như một mệnh lệnh.

Câu chuyện liên kết vùng trái cây đã được đề xuất từ nhiều năm rồi mà vẫn chưa có cơ chế để thực thi. Bộ, ngành làm chậm, địa phương chờ đợi. Một số tỉnh như Long An, Bến Tre, Tiền Giang đã chủ động bắt tay nhau liên kết. Nhưng những vấn đề như dịch bệnh, nguồn nước, thị trường... phải được giải quyết ít nhất ở cấp vùng, chứ vài ba tỉnh không làm nổi. Phải liên kết vùng và nó cần phải được hỗ trợ bằng khung cơ chế, chính sách và pháp lý từ Trung ương. Liên kết vùng trong sản xuất và tiêu thụ trái cây ĐBSCL đang là đòi hỏi bức thiết.