Xem dân miền Tây 'dụ' cá vào chà

Vài lòi:

Hồi nhỏ (1975-1980), tôi rất khoái đi dỡ chà bắt cá, nhất là những hôm dở chà trúng nhằm chủ nhật được nghỉ học. Cái thú được bắt cá sống, từ cá mè hôi, mè dinh (tôi không biết viết sao cho đúng, cứ phiên âm theo giọng nói dân xứ mình), cá chạch lấu, cá heo (một loại cá như chép nhỏ, ăn rất ngon, không liên quan gì loài cá heo thông minh), ... kể cả được ăn tôm càng xanh nướng. Dượng sáu tôi là người có tiếng ở Thới Thạnh, Ô Môn thời đó chuyên chất chà, bắt cá, kiêm luôn việc cho các chủ đống chà khác thuê lưới. Đừng tưởng dễ. Làm nghề này không chỉ cần biết "kỹ thuật" mà còn phải có kinh nghiệm đầy mình, biết con nước lên xuống (nước lớn, nước ròng) trong ngày, con nước rong, nước kém trong tháng; hiểu tánh ý từng loài cá tôm, nhất là việc "dằng tùng" - khép miệng lưới bao chà như thế nào để bắt được cá, không thì đi toi cả. 

Dỡ chà là nghề đánh bắt cá, tôm truyền thống của người miền Tây. Đây là loại dụng cụ để "dụ" các loại thủy sản vào để bắt số lượng lớn. Chà là nhiều nhành cây chất thành từng đống dưới sông, rạch rộng chừng 20 - 40m2 để cá, tôm có nơi trú ẩn. Thông thường ngư dân đặt chà cập theo các mé sông, rạch. Xung quanh được đóng cây để giữ chà không bị trôi mất. Sau 30 - 45 ngày, chà được dỡ lên để bắt cá. Khi dỡ chà phải dùng lưới loại dày bao xung quanh, rồi lấy những nhánh chà sang một bên, dần dần túm lưới lại rồi thu cá, tôm…

Lưới bao xung quanh để chuẩn bị dỡ chà bắt cá, tôm.

Chuẩn bị lưới thật kỹ, tránh để lưới rách.

Lưới dỡ chà phải là loại lưới dày và chắc mới đảm bảo cá không xổng ra sông.

Tiến hành dỡ những nhánh chà ra khỏi lưới.

Lặn mò những nhánh chà dưới nước. Đây là việc đòi hỏi người có sức khỏe, ngâm mình dưới nước hàng giờ.

Đưa những nhánh chà lên khỏi mặt nước...

... rồi chất sang một bên.

Bình quân mỗi chà 20m2 phải có 5 - 8 người dỡ trong 1 ngày mới xong.

Thương lái ngồi chờ để thu mua cá.

Sau khi mang chà ra xong thì lưới được túm lại.

Công đoạn cuối là bắt cá trong lưới.

Bán cá cho thương lái tại chỗ. Nếu chà nào trúng thí có thể thu lên đến vài triệu đồng.

Niềm vui của ngư dân khi bắt được cá lớn.

Những con cá nhỏ được người dân phân loại để ăn hoặc đem đi cho hàng xóm.

Ngọc Trinh, Theo Tri Thức