Trần Hiệp Thủy
“Vựa lúa gạo, trái cây, thủy sản” của cả nước vẫn còn nhiều chỉ tiêu như tỉ lệ giường bệnh, số bác sĩ, cán bộ y tế/vạn dân thấp hơn nhiều vùng miền khác. Đặc biệt bức xúc vẫn là y tế tuyến huyện và cơ sở. Ai cũng có thể dễ dàng nhận ra 2 “căn bệnh” trầm kha của ngành y tế ĐBSCL từ nhiều năm qua là cơ sở vật chất và nguồn nhân lực yếu kém, nhưng vấn đề là “bốc thuốc” và “điều trị”. Xét trên phương diện này, “thuốc” đã được chọn đúng, nhưng dường như chưa “đủ liều” và cần một “phác đồ điều trị” thích hợp.
“Thuốc đặc trị” nào?
Sắp tới, ngoài các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế như các vùng miền khác, ĐBSCL rất cần những “liều thuốc đặc trị”. Tất nhiên, “thuốc” nào cũng có tác dụng phụ. Ví như để tăng nhanh số lượng cán bộ y tế trong điều kiện khó thu hút người từ nơi khác về, không có cách nào khác hơn phải “hy sinh” ở mức chấp nhận được về “chất lượng” kiểu như đầu vào đào tạo cho ngành y được tăng chỉ tiêu, tuyển “trên sàn, dưới chuẩn” để tạo thêm cơ hội học tập cho con em, cán bộ y tế vùng này. Về đầu tư cơ sở vật chất cho ngành y tế, trong điều kiện vốn XDCB theo kế hoạch hằng năm hạn hẹp, nhu cầu đầu tư lớn, không có cách nào khác phải khơi thông nhiều kênh vốn khác như ưu tiên vốn trái phiếu chính phủ, ODA cho vùng, siết chặt kỷ luật đầu tư từ các nguồn giao địa phương được giao tự chủ như nguồn vốn xổ số kiến thiết, nguồn thu vượt (như trường hợp của TP.Cần Thơ). Cần khuyến khích mạnh mẽ hơn nữa các kênh huy động vốn ngoài ngân sách, đặc biệt là phải có “cơ chế đặc thù” để tăng tốc đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nhân lực y tế cho đồng bằng.
 |
| Khám - chữa bệnh ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Kỳ Quan |
“Phác đồ điều trị” nào cho y tế đồng bằng?
“Phác đồ điều trị” cho y tế đồng bằng chính là mức độ “ưu tiên” trong đầu tư cơ sở vật chất và đào tạo nguồn nhân lực. Cần sớm có đề án tổng thể phát triển nguồn nhân lực y tế đặc thù cho vùng ĐBSCL. Trên cơ sở đó, triển khai chương trình mục tiêu y tế vùng tương ứng với sự đóng góp của nó cho cả nước trên mặt trận nông nghiệp. Theo đó, ưu tiên đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp bệnh viện đa khoa tuyến huyện, liên huyện và trung tâm y tế theo chuyên khoa tại một số tỉnh, thành để “dùng chung” cho cả vùng trong thời gian tới.
Về đào tạo nhân lực cũng cần sự đột phá hơn nữa. Trong các năm qua, ngoài đào tạo hệ chính quy, các địa phương đã có nhiều nỗ lực phát triển đội ngũ y - bác sĩ bằng nhiều hình thức như đào tạo liên thông, theo địa chỉ sử dụng, vừa làm vừa học... Nhưng thực tế còn không ít vướng mắc theo kiểu “người đạp ga, kẻ thì đạp thắng” trong vòng luẩn quẩn giải quyết mâu thuẫn giữa số lượng và chất lượng y - bác sĩ. Các địa phương, cơ sở đào tạo hồ hởi, sẵn sàng chi ngân sách tỉnh để đẩy nhanh hơn việc đào tạo cán bộ, nhưng khó thoát khỏi cái vòng chỉ tiêu được phân bổ. Ông Huỳnh Minh Đoàn - Phó trưởng ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ - cho rằng: “Chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là ưu tiên đầu tư cho ngành y tế, tăng cường khám - chữa bệnh cho nhân dân ĐBSCL - vốn chịu nhiều thiệt thòi. Nhưng từng lúc, từng nơi ta chưa có giải pháp ưu tiên rõ ràng, thiếu hành động cụ thể mà việc đào tạo bác sĩ cho các địa phương trong vùng là một thí dụ”.
Từ năm 2010, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ phối hợp Trường Đại học Y - Dược TPHCM và UBND 13 tỉnh, thành trong vùng xây dựng, đề xuất Bộ Y tế, Bộ GDĐT cho triển khai đề án “Đào tạo bác sĩ đa khoa theo địa chỉ sử dụng cho miền Tây Nam Bộ”. Với mong muốn sau 5 năm, ĐBSCL sẽ có thêm 1.840 bác sĩ được đào tạo theo địa chỉ sử dụng cho các địa phương, bao gồm các loại hình bác sĩ đa khoa chính quy, liên thông – một loại hình đào tạo giúp “giữ chân cán bộ y tế” tiếp tục phục vụ tại vùng sâu, vùng xa. Để tăng số lượng, phải chấp nhận giảm ở mức có thể được chất lượng đầu vào hệ đại học y dược theo nguyên tắc “trên sàn, dưới chuẩn”. Tuy nhiên, mùa tuyển sinh 2010-2011 vừa qua, Trường ĐH Y - Dược TP.Hồ Chí Minh cũng chỉ tuyển được 120 chỉ tiêu đào tạo bác sĩ liên thông của đề án này, chưa thể tuyển đầu vào hệ chính quy do còn vướng chỉ tiêu và nhiều thủ tục ràng buộc... Một “phác đồ điều trị” bệnh trầm kha cho y tế ĐBSCL cần sự quyết đoán ở cấp cao hơn.
Nhận xét
Đăng nhận xét