Phía sau chuyện hòn đá bị giam

Mấy tuần qua đã có nhiều bài viết về "Hòn đá bị bắt giam" rồi.  Không định link bài, nhưng thấy "mắc cười quá", nên cho nó vào mục "CHUYỆN NGẤT NGƯỠNG" của Blog này. Chỉ duy nhất một bình luận: Nhiều người cho rằng, bắt giam hòn đá là "chuyện lạ" đến ngây ngô của chính quyền huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai trên Tây Nguyên, nhưng nhiều năm qua, cả nước mình cũng đang "giam nhầm chủ thể" đó thôi, sao không ai "phê bình"? Người điều khiển phương tiện giao thông (xe các loại) vi phạm luật, cứ đè chiếc xe mà tống giam nó (tạm giữ); thậm chí có người còn đề xuất đốt bỏ, thử nghĩ những chiếc xe đua BMW, Fanton, ... của các quý tử trị giá hàng chục tỉ đồng có tội gì mà bị "bức tử"? Liệu đó có phải là tư duy của nhà quản lý khôn ngoan? 

“Bắt giam” hòn đá (Bài trên báo Thanh Niên)

13/05/2012 3:39

Sau khi thu hồi hòn đá của một hộ dân, chính quyền huyện Chư Sê (Gia Lai) đã cho làm chiếc lồng sắt để... giam hòn đá nặng hàng tấn và đặt tại trụ sở UBND huyện.

Hòn đá bị giam trong lồng sắt - Ảnh: Tiến Thành (CTV)

 

Như Thanh Niên số ra ngày 2 và 3.4 đã thông tin, chỉ vì lấy 3 hòn đá trong rẫy của mình về nhà để chơi, bà Trần Thị Sắc và ông Lê Hùng Dũng ở xã H’bông, huyện Chư Sê bị khốn khổ đủ đường.

Tưởng đâu chính quyền đóng cũi nhốt con cọp bắt được từ trên núi chạy xuống chớ. Hóa ra là hòn đá! Hòn đá nó có chân đâu mà sợ nó chạy mất? Buồn cười thiệt đó! Ông Ksor Hiền, một người dân huyện Chư Sê

Các cơ quan chức năng địa phương đã quy cho ông Dũng và bà Sắc khai thác khoáng sản trái phép rồi tiến hành cưỡng chế, thu hồi 3 hòn đá này. Trong đó, chỉ có hòn đá của bà Sắc là chính quyền thu hồi thành công, còn 2 hòn đá của ông Dũng thì cưỡng chế bất thành.

Điều lạ lùng là mặc dù cưỡng chế bất thành 2 hòn đá của ông Dũng, nhưng UBND huyện Chư Sê vẫn giao cho UBND xã H’bông... quản lý. Đến nay, không hiểu chính quyền xã “quản lý” ra sao mà 2 hòn đá của ông Dũng đã biến mất, không còn tại nhà ông này.

Còn hòn đá thu hồi của bà Sắc, dù đã đem về đặt trong khuôn viên UBND huyện, nhưng huyện Chư Sê vẫn cho làm một lồng sắt kiên cố để “nhốt” hòn đá có khối lượng trên 3 m3, nặng hàng tấn này.

Nhiều người dân khi đi ngang đây đã không khỏi buồn cười rồi râm ran bàn tán vì lần đầu tiên chứng kiến chính quyền làm lồng sắt giam... đá. Ông Ksor Hiền, một người dân ở huyện Chư Sê, cười khà khà nói: “Mình thấy lạ hung! Tưởng đâu chính quyền đóng cũi nhốt con cọp bắt được từ trên núi chạy xuống chớ. Hóa ra là hòn đá! Hòn đá nó có chân đâu mà sợ nó chạy mất? Buồn cười thiệt đó!”.

Trong chiều qua, dù chúng tôi cố gắng liên lạc nhiều lần với ông Nguyễn Hồng Linh, Chủ tịch UBND huyện Chư Sê, để nghe giải thích từ phía huyện về việc “giam” đá nhưng ông này không nghe máy.

Quy trình “cưỡng chế” chưa phù hợp

Trước sự phản ứng của dư luận địa phương về việc cưỡng chế, thu hồi 3 hòn đá, trên trang web của UBND huyện Chư Sê, đã cho “trích dẫn” báo cáo của Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh Gia Lai nhằm chứng minh việc cưỡng chế là đúng pháp luật: “Việc UBND huyện Chư Sê kiểm tra, lập biên bản tạm giữ 3 hòn đá nói trên là phù hợp và là việc làm thường xuyên theo chức năng nhiệm vụ được quy định tại luật Khoáng sản”.

Thế nhưng, trong báo cáo của Đoàn kiểm tra liên ngành, không hề có nội dung trên. Chiều 12.5, ông Phạm Duy Du, Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Gia Lai, khẳng định: “Chúng tôi không hề có báo cáo với nguyên văn như trên trong báo cáo ngày 16.4.2012. Trong quy trình tạm giữ 2 hòn đá tại nhà ông Dũng cũng có những vấn đề chưa phù hợp”. Cũng theo ông Du, trong báo cáo, Đoàn kiểm tra liên ngành đã đề xuất UBND tỉnh kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc để mất 2 hòn đá tại nhà ông Dũng.

Đến nay, theo ông Phạm Duy Du, UBND tỉnh Gia Lai vẫn chưa có ý kiến cuối cùng về vụ cưỡng chế đá tại huyện Chư Sê.

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Đào Xuân Liên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, cho biết: “Chúng tôi đang yêu cầu Sở TN - MT báo cáo lại để xem xét kỹ chính quyền thiếu sót cái gì, dân sai cái gì trong vụ việc này. Từ đó, UBND tỉnh mới có quyết định cụ thể, hợp lý trong giải quyết”.

Chưa làm rõ giá trị hòn đá Trong thời gian qua, trên địa bàn Tây nguyên rộ lên phong trào sưu tầm, chơi đá cảnh như các loại thạch anh, opan, đá hóa thạch. Nhưng giá trị của các hòn đá bị cưỡng chế cho đến thời điểm này cũng chưa rõ ràng. Chị Hương, một người chuyên sưu tầm đá ở TP.Pleiku, cho biết: “Tôi đã đến tận nơi xem đá. Nhưng khi chưa bóc tách được lớp ngoài thì rất khó định giá. Có thể nó chỉ có giá trị trong xây dựng! Hoặc nếu nó là đá opan thì cũng không quý lắm, chỉ độ trên dưới 30 triệu đồng/tấn nếu đá tốt”. Không thể tùy tiện tịch thu đồ vật của dân Trao đổi với PV Thanh Niên, luật sư Võ Hồng Nam, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư Bình Định, cho rằng muốn tạm giữ đồ vật gì thì phải lập biên bản và căn cứ theo điều khoản nào. Tương tự, khi tịch thu bất cứ một đồ vật, tài sản gì từ nhà người dân, chính quyền phải có quyết định tịch thu và quyết định đó dựa trên điều khoản, văn bản luật cụ thể chứ không được tùy tiện. Muốn tạm giữ và tịch thu đá nhà ông Lê Hùng Dũng và bà Trần Thị Sắc, cần phải xem lại hành vi tìm được đá trong phần đất hợp pháp của người dân có phải là khai thác khoáng sản trái phép hay không và đã được điều chỉnh trong luật Khoáng sản chưa rồi mới có căn cứ thực hiện đúng các thủ tục hành chính tiếp theo như lập biên bản, tịch thu... Trần Thị Duyên (ghi)

Trần Hiếu

Phía sau "hòn đá bị giam" (Bài trên báo Tuổi Trẻ)
TTO - Hơn tháng qua, vụ thu hồi hòn đá do dân phát hiện trong rẫy mang về làm đá cảnh tại Gia Lai vẫn lùm xùm. Hòn đá bị thu hồi đang được "nhốt" trong khung sắt tại sân trụ sở UBND huyện Chư Sê.

Hòn đá tịch thu của bà Trần Thị Sắc đang được lưu giữ trong khung sắt tại UBND huyện Chư Sê, Gia Lai - Ảnh: Hoa Lư

Cuối năm 2009, tại triển lãm sinh vật cảnh Festival cồng chiêng quốc tế ở TP Pleiku đã có một sự kiện làm giới chơi đá cảnh ở Gia Lai sửng sốt: một hòn đá mã não được cho có nguồn gốc tại xã H’Bông, huyện Chư Sê đã được định giá hơn 2 tỉ đồng.

Sự kiện này thổi bùng phong trào săn lùng đá cảnh tại đây. Từ đó, giới chơi đá, kinh doanh đá nghệ thuật từ các nơi đổ về Chư Sê lùng mua.

Do đặc thù thổ nhưỡng, xã H’Bông như một vựa đá cảnh, đá phong thủy, thu hút giới chơi đá nghệ thuật sưu tầm, săn lùng nhiều năm nay.

Cũng giống như chơi cây cảnh, phong trào chơi đá cảnh lan dần ra, người dân địa phương cũng sưu tầm, tìm kiếm đá có hình thù kỳ thú, có màu sắc đẹp, đem về chế tác hoặc để nguyên thô, trưng bày trong sân vườn, trong nhà, khi có điều kiện có thể mua bán, đổi chác.

Sự việc gây khúc mắc, lùm xùm bắt đầu xảy ra ngày 28-3-2012, khi đoàn kiểm tra liên ngành huyện Chư Sê lập biên bản tạm giữ tảng đá thể tích khoảng 3,2 m³ của bà Trần Thị Sắc.

Tiếp đó ngày 29-3, đoàn kiểm tra tiếp tục lập biên bản tạm giữ tại nhà ông Lê Hùng Dũng (thôn Ia Sa, xã H’Bông) hai tảng đá có thể tích 1,72 m³, giao UBND xã H’Bông quản lý.

Sau đó, hai tảng đá bị tạm giữ tại nhà ông Lê Hùng Dũng biến mất, còn tảng đá của bà Trần Thị Sắc đã được đưa về trụ sở UBND huyện Chư Sê cất vào khung sắt bảo vệ.

Hòn đá cảnh - Ảnh: Hoa Lư

“Thật ra nếu chỉ dừng lại ở mức độ người dân sưu tầm chơi đá cảnh, đá nghệ thuật mang tính tiêu dao thuần túy thì chả ai bắt hay lập biên bản thu giữ đá làm gì. Khổ nỗi chuyện săn lùng, vận chuyển, mua bán đá trên địa bàn rất phức tạp, là thực trạng nhức nhối và đây là vấn đề xã hội nên mới có chuyện lập biên bản thu giữ như vài trường hợp vừa qua” - Bí thư Huyện ủy Chư Sê Nguyễn Văn Lành trao đổi vớiTuổi Trẻ chiều 13-5.

Hiện mẫu đá đã được Sở Tài nguyên - môi trường Gia Lai gửi đi phân tích để xác định đây là đá quý hay bán quý.

Giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường Gia Lai Phạm Duy Du khẳng định: “Theo Luật khoáng sản thì việc bắt như vừa rồi ở Chư Sê là đúng, nhất là bắt khi đang vận chuyển. Việc rất nhỏ rồi thành to chuyện. Quan điểm cá nhân tôi thì kiểm tra, thanh tra là việc làm của địa phương, tuy nhiên việc UBND huyện Chư Sê thành lập đoàn kiểm tra rồi tới nhà ông Lê Hùng Dũng bắt và lập biên bản là không đúng lắm”.

BẢO TRUNG

Luật sư Nguyễn Minh Tâm - Phó Tổng thư ký Liên đoàn luật sư Việt Nam Chính quyền quá vội vã! -  Chưa xác định được hòn đá ấy có phải là khoáng sản theo quy định tại Khoản 1, Điều 2 Luật Khoáng sản năm 2010  (có hiệu lực từ 1-7-2011) hay không?  Nếu có thì giá trị của nó thế nào? Xác định giá trị hòn đá phải do các cơ quan chuyên môn, có thẩm quyền xác định bằng một kết luận giám định. -  Nếu hòn đá đích thực là khoáng sản có giá trị, thuộc sở hữu của Nhà nước  thì cần giải thích, động viên người phát hiện giao nộp cho Nhà nước. Nếu cưỡng chế thu hồi thì phải tuân thủ thủ tục pháp luật quy định như:  Lập biên bản, ra quyết định cưỡng chế thu hồi, chứ không thể tự ý thu hồi rồi “giam hòn đá” như dư luận đã nêu. -  Hòn đá được phát hiện do tình cờ, chứ không phải là kết quả thăm dò, khai thác khoáng sản. Việc phát hiện ra hòn đá (nếu là khoáng sản có giá trị) thì người phát hiện có công, cần phải thưởng công xứng đáng cho họ. T.Lụa (ghi)