Chính quyền sai hay pháp luật chưa theo kịp đời sống?

UBND tỉnh Bình Phước đang chỉ đạo UBND huyện Chơn Thành phải giải trình xung quanh 2 quyết định cho phép một công dân chuyển đổi giới tính và thay đổi hộ tịch, vì việc làm này chưa đúng trình tự luật pháp và đang gây xôn xao công luận, với những phiền toái không thể lường hết...

Quyết định năm 2009 của UBND huyện Chơn Thành (Bình Phước) công nhận việc chuyển đổi giới tính cho Phạm Văn Hiệp thành Phạm Lê Quỳnh Trâm. Ảnh: T.L

 

Gần 39 năm khát khao thành… nữ

Hiện nay, Phạm Văn Hiệp (SN 1974) tròn 39 tuổi, thì cũng chừng đó năm, Hiệp sống khắc khoải trong trạng thái không rõ giới tính. Sinh ra ở TPHCM, nhưng gia đình Hiệp đi kinh tế mới, sinh sống ở huyện Chơn Thành, tỉnh Sông Bé (cũ), nay là tỉnh Bình Phước.

 

Mặc dù được xác định là nam giới, nhưng Hiệp lại luôn thấy mình, từ thể xác, tính cách, cho đến tâm hồn là... con gái. Giấu kín nỗi niềm, suốt nhiều năm liền, song, trong thâm tâm, Hiệp vẫn khát khao có một ngày để trở về con người thật của mình là nữ giới...

Sau khi học hết lớp 12, Hiệp thi đậu 2 trường đại học Kinh tế và Ngân hàng ở TPHCM. Qua tìm hiểu trên mạng xung quanh việc phẫu thuật chuyển đổi giới tính, Hiệp quyết định sẽ thay đổi con người mình... Hiệp nỗ lực dạy thêm tại các trung tâm luyện thi ở TPHCM để kiếm tiền. Sau khi có được 25.000USD, Hiệp khăn gói sang Thái Lan...

Từ cuối năm 2006 - 2008, sau nhiều lần lên bàn mổ, trải qua nhiều công đoạn, Phạm Văn Hiệp đã hoàn toàn lột xác thành một người con gái thật sự, nếu không nói quá là... rất đẹp. Phạm Văn Hiệp chính thức đổi sang tên con gái - Phạm Lê Quỳnh Trâm - vào năm 2008. Trong thời gian này, sắc đẹp của Quỳnh Trâm đã giúp cô đạt giải tại cuộc thi dành cho những người chuyển giới ở Thái Lan - cuộc thi Tiffany Show.

Vô cùng mừng rỡ, Quỳnh Trâm trở về Việt Nam. Trớ trêu, ngay tại sân bay Tân Sơn Nhất, phiền toái đầu tiên mà Quỳnh Trâm gặp là lúc làm thủ tục nhập cảnh. Hộ chiếu ghi rõ tên tuổi, hình ảnh là ... nam giới, nhưng giờ đây, hoàn toàn là nữ...

Lại phải trưng ra đủ thứ hồ sơ phẫu thuật chuyển giới, phân bua với cán bộ, bộ phận an ninh mới cho Quỳnh Trâm nhập cảnh. Chưa hết, về TPHCM, khi đi trên đường, bị cảnh sát giao thông “hỏi thăm”, yêu cầu xuất trình giấy tờ tùy thân... Quỳnh Trâm lại khốn khổ giải thích v.v... Từ những trục trặc trên, cô quyết định về địa phương - nơi cô thường trú, xin chính quyền và cơ quan chức năng cho phép được chuyển đổi giới tính, cải chính hộ tịch, họ tên...

Ngày 5/11/2009, UBND huyện Chơn Thành đã ra Quyết định số 5876/QĐ-UBND, với nội dung “cho phép Phạm Văn Hiệp được xác định lại giới tính từ nam sang nữ và đổi tên thành Phạm Lê Quỳnh Trâm”. Đây là sự thay đổi hết sức quan trọng trong cuộc đời Quỳnh Trâm. Và, Quỳnh Trâm trở thành trường hợp đầu tiên ở Việt Nam được công nhận cho chuyển đổi giới tính, sau phẫu thuật...

Suốt 3 năm qua, Quỳnh Trâm luôn trong trạng thái hạnh phúc, vì cô đã trở về con người thật của mình theo đúng nghĩa là nữ giới. Quỳnh Trâm đang nỗ lực thực hiện ước mơ trở thành một ca sĩ tại TPHCM, thì mới đây, sự cố mới xung quanh việc chuyển đổi giới tính đã làm cho Quỳnh Trâm rơi vào tình thế... tréo ngoe, không giống ai.

Bộ Tư pháp yêu cầu giải trình

Ngày 22/1/2013, Sở Tư pháp tỉnh Bình Phước cho biết: Việc UBND huyện Chơn Thành ra hai Quyết định số 5876/QĐ-UBND ngày 5/9/2011 và Quyết định 5877/QĐ-UBND ngày 6/11/2009, về việc xác định lại giới tính, thay đổi hộ tịch của anh Phạm Văn Hiệp từ nam sang nữ và đổi tên là Phạm Lê Quỳnh Trâm, là trái quy định của pháp luật. UBND huyện Chơn Thành có thẩm quyền quyết định các trường hợp về giới tính; tuy nhiên, trường hợp giải quyết thay đổi giới tính đối với trường hợp của anh Phạm Văn Hiệp là sai đối tượng, không đúng với trình tự thủ tục.

Cụ thể, Nghị định 88/2008/NĐ-CP của Chính phủ nêu rõ, những đối tượng được áp dụng xác định lại giới tính là người có khuyết tật bẩm sinh về giới tính hoặc giới tính chưa được định hình chính xác. Nhưng trường hợp của anh Hiệp lại là một thanh niên, giới tính nam khỏe mạnh bình thường từ lúc nhỏ cho tới lớn nên không thuộc đối tượng được điều chỉnh.

Bên cạnh đó, về trình tự, thủ tục giải quyết cũng không hợp lý. Việc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước xác nhận hồ sơ chuyển đổi giới tính cho anh Hiệp cũng không đúng. Vì Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước không phải là đơn vị thực hiện chức năng thực hiện can thiệp y học (Bệnh viện Đa khoa Bình Phước không có chức năng xác định lại giới tính)...

Cũng theo Sở Tư pháp tỉnh Bình Phước, hiện đơn vị này cũng đã nhận được chỉ đạo của UBND tỉnh Bình Phước về việc nhanh chóng tham mưu UBND tỉnh thu hồi và hủy bỏ hai Quyết định số 6876/QĐ-UBND ngày 5/9/2011, Quyết định 5877/QĐ-UBND ngày 6/11/2009 UBND huyện Chơn Thành về việc xác định lại giới tính, thay đổi hộ tịch của anh Phạm Văn Hiệp từ nam sang nữ và đổi tên là Phạm Lê Quỳnh Trâm. Đồng thời xử lý theo quy định những cán bộ, công chức đã trực tiếp tham mưu và giải quyết vụ việc trên.

Trong khi đó, phát biểu với PV Lao Động vào chiều 22/1, ông Võ Sá - Chủ tịch UBND huyện Chơn Thành - nói: “Do anh em ở dưới sai sót, nên mới tham mưu cho chính quyền ra quyết định công nhận chuyển đổi giới tính, thay đổi tên cho anh Hiệp. Việc làm này là không đúng quy định luật pháp. Bộ Tư pháp đã chỉ đạo tỉnh Bình Phước phải giải trình, tỉnh cũng chỉ đạo tôi làm tờ trình xung quanh trường hợp này. Tôi đã giải trình và đang chờ tỉnh chỉ đạo xử lý, thu hồi 2 quyết định trên, vì không đúng quy định của luật pháp”.

Luật sư Hồ Nguyên Lễ - Đoàn luật sư TPHCM: Luật chưa theo kịp thực tế cuộc sống NĐ88/2008 của Chính phủ đã quy định: Người cần xác định lại giới tính phải nộp đơn đề nghị xác định lại giới tính (theo mẫu quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế) đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được phép can thiệp y tế để xác định lại giới tính. Trường hợp xác định lại giới tính cho người chưa đủ 16 tuổi thì cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó phải có đơn đề nghị; trường hợp xác định lại giới tính cho người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thì trong đơn đề nghị phải có chữ ký của cha, mẹ hoặc người giám hộ của người đó. Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã thực hiện việc can thiệp y tế xác định lại giới tính phải cấp giấy chứng nhận y tế sau khi đã xác định lại giới tính cho người đã được can thiệp y tế. Ủy ban nhân dân cấp huyện căn cứ vào giấy chứng nhận y tế sau khi đã xác định lại giới tính sẽ có trách nhiệm giải quyết việc đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính theo quy định của pháp luật về đăng ký hộ tịch. Như vậy, pháp luật đã quy định rõ ràng về việc xác định lại giới tính và trách nhiệm giải quyết đăng ký hộ tịch cho người đã được xác định lại giới tính. Do đó người có khuyết tật về giới tính có quyền xác định lại giới tính và đăng ký hộ tịch theo đúng quy định pháp luật đó là nhu cầu chính đáng của họ. Trong xã hội hiện nay có không ít người như Phạm Văn Hiệp - Phạm Lê Quỳnh Trâm... Nhu cầu xin được chuyển giới là chính đáng, cần thiết... Song, vấn đề cần đặt ra ở đây là luật chưa theo kịp thực tế cuộc sống, nên không thể... Muốn vậy, chúng ta phải thay đổi luật...

Theo Đông Anh Lao Động