Trần Hữu Hiệp
Siêu dự án thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé - "cửa thủy" lớn nhất, hiện đại nhất khu vực biển Tây Nam - vừa được tổ chức khánh thành.
Đại
công trình thủy lợi này có nhiệm vụ chủ động kiểm soát nguồn nước, phục vụ sản
xuất nông nghiệp, thủy sản, hỗ trợ sinh kế và sinh hoạt dân cư vùng dự án rộng
hơn 384.000 ha thuộc nhiều địa phương ĐBSCL. Hệ thống này kết hợp với tuyến đê
biển Tây tạo thành cụm công trình phòng chống thiên tai, giảm ngập úng, thiệt
hại do hạn hán; ngăn mặn, trữ ngọt và kết nối với các công trình hạ tầng giao
thông thủy, bộ.
ĐBSCL
là cửa ngõ ra biển Đông, chịu ảnh hưởng trực tiếp của mối quan hệ sông - biển.
Việc các nước đầu nguồn xây đập thủy điện, "trích" dòng Mê Kông bằng
các dự án chuyển nước cùng tác hại của đê bao cục bộ trong vùng và nạn khai
thác cát, nước ngầm mất kiểm soát càng làm cho tình trạng khô hạn, xâm nhập
mặn, sụt lún, sạt lở trở nên nghiêm trọng hơn. Quy luật lũ lụt, hạn hán, xâm
nhập mặn ở vùng ĐBSCL cũng đang thay đổi thất thường. Các giải pháp ứng phó đòi
hỏi cần phải chủ động thích ứng tốt hơn trước tình trạng hạn, mặn diễn ra theo
chu kỳ nhanh hơn.
Nghị
quyết 120/2017 của Chính phủ về "Phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với
biến đổi khí hậu" đã xác định tầm nhìn dài hạn, yêu cầu thay đổi tư duy,
kiến tạo phát triển bền vững, thịnh vượng, chuyển hóa những thách thức thành cơ
hội để phát triển vùng... Đó là tư duy đột phá, thích ứng thuận theo tự nhiên
và quy hoạch không gian tích hợp. Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông
thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được ban hành cũng
theo định hướng đó.
Việc
đầu tư, xây dựng hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé chính là sự cụ thể hóa tư
duy phát triển vùng ĐBSCL chủ động thích ứng. Tuy nhiên, bất kỳ công trình nào
dù hiện đại tới đâu, với sự tác động của con người vào tự nhiên, nhất là hệ
sinh thái nước "mặn, ngọt, lợ" mẫn cảm như vùng ĐBSCL, thì bên cạnh
cái lợi luôn có một số tác hại nhất định. Vấn đề là phải giảm thiểu "chi
phí cơ hội" không mong muốn đó. Vì vậy, bên cạnh việc vui mừng khi một dự
án thủy lợi lớn, nhiều ý nghĩa được khánh thành, cần quan tâm những vấn đề quan
trọng để tạo ra sức sống của công trình này
Tư duy chủ động thích ứng phải trở thành "sợi chỉ đỏ"
xuyên suốt chỉ huy mọi hành động. Những giải pháp từ công trình thủy lợi là rất
cần để chủ động thích ứng, song các giải pháp phi công trình cũng không thể thiếu
để phát triển lâu dài, bền vững và nâng cao hiệu quả tổng hợp.
Là "cửa thủy"
lớn nhất biển Tây Nam, dự án thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé phải bảo đảm không làm
thay đổi nguồn nước của các hệ sinh thái hiện tại. Cần bảo đảm nguyên tắc vận
hành hệ thống thủy lợi, phát huy hiệu quả khai thác tổng hợp, phục vụ đa mục
tiêu. Việc vận hành không để bị chia cắt theo địa giới hành chính tỉnh, huyện;
không để xảy ra tranh chấp về nguồn nước, xung đột lợi ích địa phương.
Ngoài ra, cần
tiếp tục tổ chức nghiên cứu, khảo sát, đánh giá, xem xét các tác động tích cực
lẫn tiêu cực của công trình để có thêm luận cứ khoa học và thực tiễn nhằm hoàn
thiện quy trình vận hành sau 2 năm thử nghiệm. Bên cạnh đó, việc đầu tư, xây
dựng, vận hành, khai thác dự án thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé cũng như các công
trình hạ tầng giao thông, thủy lợi khác có tác động liên tỉnh, các tiểu vùng và
liên vùng cần được xem là nội dung của hoạt động điều phối vùng.
https://nld.com.vn/goc-nhin/chu-dong-thich-ung-20220305205254153.htm
Nhận xét
Đăng nhận xét