TÂM SỰ TUỔI GIÀ CỦA NGƯỜI CÒN TRẺ

 

Chu Dung Cơ đời thường (Wikipedia)

Người đời thường cạnh ảnh Chu Dung Cơ

1. Các cụ bảo: “thất thập cổ lai hy” – thọ 70 tuổi xưa nay hiếm. 60 tuổi người ta đã mừng “Lục tuần”. Nay ta đã 45, nói trẻ không đúng, gọi già cũng sai. Nếu lấy mốc đời người lúc mới sinh ra đến tuổi 70 “xưa nay hiếm”, thì mình quả là đang rơi phía bên dốc phải cuộc đời. Gặp anh cán bộ lãnh đạo cao tuổi bảo “chú em còn trẻ, ráng phấn đấu” – không biết đang khen, chê hay động viên? Các em, các cháu “tuổi teen” có phần ngưỡng mộ (hay chê ta già?) mà mới năm ngoái còn gọi anh ngọt xớt, nay đã thưa chú lễ phép rồi. 

2. Nghe Chu Dung Cơ – nguyên Thủ tướng Quốc Vụ Viện Trung Quốc – có mấy lời tâm huyết Tâm sự tuổi già hay lắm – mấy năm qua phát tán trên mạng được (đa số là người có tuổi) truyền miệng hoặc in ra giấy gửi biếu nhau đọc để suy ngẫm. Đã đọc nhiều lần (Bản dịch của Lê Thanh Dũng, 12.2008). Cuối tuần rãnh, đọc lại vẫn thấy hay. (Đọc thêm: DỊCH GIẢ LÊ THÀNH DŨNG TRẢ LỜI QUỐC THƯỜNG - không chắc Chu Dung Cơ là tác giả TÂM SỰ TUỔI GIÀ, theo Trang Hạ, có lẽ của một ông Dương Trạch Tế nào đó). 
Hay mình đã già? Khác với học thuyết Mao, lý luận Đặng Tiểu Bình (mà thật tình mình cũng chưa hề đọc, chỉ nghe người ta đề cập), đọc Tâm Sự Tuổi Già của Chu tiên sinh, nguyên Thủ tướng một quốc gia đông dân nhất thế giới có cuộc đời lênh đênh chìm nổi này thú hơn nhiều mọi lý thuyết: “Tiền bạc rồi sẽ là của con, địa vị là tạm thời, vẻ vang là quá khứ, sức khỏe là của mình!... Nhà cha mẹ là nhà con, nhà con không phải nhà cha mẹ!”. Tháng ngày hối hả, đời người ngắn ngủi, thoáng chốc đã già”. 
Chẳng có gì cao siêu, chỉ những chuyện bình thường, ai cũng gặp phải, ai cũng đối mặt, cũng trải qua: gia đình, cha mẹ - con cái, tiền bạc – địa vị - danh vọng, niềm vui và nỗi buồn; bệnh tật và sức khỏe. Nhưng khác nhau ở chỗ, mỗi người chọn một cách ứng xử khác. Có thằng “đâm bị thóc, thọc bị gạo”, kẻ “hiền như cục đất”; có người luồng cúi, khom lưng, đi bằng đầu gối (nhưng hắn đi nhanh lắm đó!), nhưng cũng lắm anh thẳng ngay “giữa đường thấy chuyện bất bằng chẳng tha”, sống có thủy, có chung. Vậy mới tạo ra một bức tranh xã hội nhiều màu sắc chứ. Thế mới là cuộc sống! Có lẽ còn lâu lắm mới có một xã hội mà trong đó mọi người “yêu người, sống để yêu nhau”. Muốn yêu người, hãy yêu chính bản thân mình. Tiếc là cái quá trình “mình - người” nó diễn ra dài quá, lâu quá mà lại dường như có quá nhiều mâu thuẫn, nên … vẫn cái sự đời, cứ xoay quanh cái trục lợi ích thì liên minh, đoàn kết, xung đột lợi ích thì “choảng” nhau. Ông Chu Dung Cơ chỉ viết được Tâm sự tuổi già (hay chỉ Hiểu Đời) với những điều bình thường trong cuộc sống thành triết lý khi ông đã trải qua hơn 80 năm cuộc đời (ông sinh năm 1928). Cuộc đời sẽ tốt hơn chăng khi có nhiều người trẻ cũng có cùng suy nghĩ và hành động như ông? Từ đỉnh cao chói lọi, nghỉ hưu, bình thàn trở lại cuộc sống đời thường!

3. Mấy hôm nay khách nhiều, nhậu nhiều, sáng bỏ cử thể dục (đạp xe). Bụng dường như to hơn, đọc ít, viết ít hơn … Xin lỗi nguyên Chu Thủ tướng vì đã chế lời Ngài: Tiền ta là của vợ ta, nhà ta là của con ta, chức vụ của ta là của Thủ trưởng (không bổ nhiệm làm sao mình có?), niềm vui rồi cũng phôi pha, nỗi buồn rồi cũng qua; mọi lời khen – chê của người đời rồi cũng gió thoảng, mây bay! Không chỉ có sức khỏe là của mình, mà cái đầu cũng của mình (là ý của một nhà báo từng "lên bờ, xuống ruộng" ở Cần Thơ mà tôi quen biết đã nói. “Chỉ có sức khỏe là của ta … Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, thèm ngủ mới ngủ, ốm mới khám chữa bệnh…. Tất cả đều là muộn ... Sinh, lão, bệnh, tử, là qui luật ở đời, không chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng mà không hổ thẹn với lương tâm và cuối cùng đặt cho mình một dấu chấm hết thật tròn” – xin mượn lời cụ Chu để tự răn mình!

TÂM SỰ TUỔI GIÀ (Wikipedia dịch là HIỂU ĐỜI)

(Của Chu Dung Cơ- Nguyên Thủ tướng Quốc Vụ viện Cộng hòa nhân dân Trung Hoa)

Tháng ngày hối hả, đời người ngắn ngủi, thoáng chốc đã già. Chẳng dám nói hiểu hết mọi lẽ nhân sinh nhưng chỉ có hiểu đời thì mới sống thanh thản, sống thoải mái.

”

Qua một ngày mất một ngày/Qua một ngày vui mat một ngày vui/Vui một ngày lãi một ngày.

Hạnh phúc do mình tạo ra. Vui sướng là mục tiêu cuối cùng của đời người, niềm vui ẩn chứa trong những sự việc vụn vặt nhất trong đời sống, mình phải tự tìm lấy. Hạnh phúc là cảm giác, cảm nhận, điều quan trọng là ở tâm trạng.

Tiền không phải là tất cả nhưng không phải không là gì. Đừng quá coi trọng đồng tiền, càng không nên quá so đo, nếu hiểu ra thì sẽ thấy nó là thứ ngoại thân, khi ra đời chẳng mang đến, khi chết chẳng mang đi. Nếu có người cần giúp, rộng lòng mở hầu bao, đó là một niềm vui lớn. Nếu dùng tiền mua được sức khỏe và niềm vui thì tại sao không bỏ ra mà mua? Nếu dùng tiền mà mua được sự an nhàn tự tại thì đáng lắm chứ! Người khôn biết kiếm tiền biết tiêu tiền. Làm chủ đồng tiền, đừng làm tôi tớ cho nó.

“Quãng đời còn lại càng ngắn thì càng phải làm cho nó phong phú”. Người già phải thay đổi quan niệm cũ kỹ đi, hãy chia tay với “ông sư khổ hạnh”, hãy làm “con chim bay lượn”. Cần ăn thì ăn, cần mặc thì mặc,cần chơi thì chơi, luôn luôn nâng cao chất lượng cuộc sống, hưởng thụ những thành quả công nghệ cao, đó mới là ý nghĩa sống của tuổi già.

Tiền bạc là của con, địa vị là tạm thời, vẻ vang là quá khứ, sức khỏe là của mình.
Cha mẹ yêu con là vô hạn; con yêu cha mẹ là có hạn.
Con ốm cha mẹ buồn lo; cha mẹ ốm con nhòm một chút hỏi vài câu là thấy đủ rồi.
Con tiêu tiền cha mẹ thoải mái; cha mẹ tiêu tiền con chẳng dễ.
Nhà cha mẹ là nhà con; nhà con không phải là nhà cha mẹ.
Khác nhau là thế, người hiểu đời coi việc lo liệu cho con là nghĩa vụ, là niềm vui, không mong báo đáp.
Chờ báo đáp là tự làm khổ mình.

Ốm đau trông cậy ai? Trông cậy con ư? Nếu ốm dai dẳng chẳng có đứa con có hiếu nào ở bên giường đâu (cửu bệnh sàng tiền vô hiếu tử). Trông vào bạn đời ư? Người ta lo cho bản thân còn chưa xong, có muốn đỡ đần cũng không làm nổi.

Trông cậy vào đồng tiền ư? Chỉ còn cách ấy.

Cái được, người ta chẳng hay để ý; cái không được thì nghĩ nó to lắm, nó đẹp lắm. Thực ra sự sung sướng và hạnh phúc trong cuộc đời tùy thuộc vào sự thưởng thức nó ra sao. Người hiểu đời rất quý trọng và biết thưởng thức những gì mình đã có, và không ngừng phát hiện thêm ý nghĩa của nó, làm cho cuộc sống vui hơn, giàu ý nghĩa hơn.

Cần có tấm lòng rộng mở, yêu cuộc sống và thưởng thức cuộc sống, trông lên chẳng bằng ai, trông xuống chẳng ai bằng mình (tỷ thượng bất túc tỷ hạ hữu dư), biết đủ thì lúc nào cũng vui (tri túc thường lạc).

Tập cho mình nhiều đam mê, vui với chúng không biết mệt, tự tìm niềm vui.
Tốt bụng với mọi người, vui vì làm việc thiện, lấy việc giúp người làm niềm vui.

Con người ta vốn chẳng phân biệt giàu nghèo sang hèn, tận tâm vì công việc là coi như có cống hiến, có thể yên lòng, không hổ thẹn với lương tâm là được. Huống hồ nghĩ ra, ai cũng thế cả, cuối cùng là trở về với tự nhiên. Thực ra ghế cao chẳng bằng tuổi thọ cao, tuổi thọ cao chẳng bằng niềm vui thanh cao.

Quá nửa đời người dành khá nhiều cho sự nghiệp, cho gia đình, cho con cái, bây giờ thời gian còn lại chẳng bao nhiêu nên dành cho mình, quan tâm bản thân, sống thế nào cho vui thì sống, việc nào muốn thì làm, ai nói sao mặc kệ vì mình đâu phải sống vì ý thích hay không thích của người khác, nên sống thật với mình.

Sống ở trên đời không thể nào vạn sự như ý, có khiếm khuyết là lẽ thường tình ở đời, nếu cứ chăm chăm cầu toàn thì sẽ bị cái cầu toàn làm cho khổ sở. Chẳng thà thản nhiên đối mặt với hiện thực, thế nào cũng xong.

Tuổi già tâm không già, thế là già mà không già; Tuổi không già tâm già, thế là không già mà già. Nhưng xử lý một vấn đề thì nên nghe già.

Sống phải năng hoạt động nhưng đừng quá mức. Ăn uống quá thanh đạm thì không đủ chất bổ; quá nhiều thịt cá thì không hấp thụ được. Quá nhàn rỗi thì buồn tẻ; quá ồn áo thì khó chịu…. Mọi thứ đều nên “vừa phải”.

Người ngu gây bệnh (hút thuốc, say rượu, tham ăn tham uống….)
Người dốt chờ bệnh (ốm đau mới đi khám chữa bệnh)
Người khôn phòng bệnh , chăm sóc bản thân, chăm sóc cuộc sống.

Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, thèm ngủ mới ngủ, ốm mới khám chữa bệnh…. Tất cả đều là muộn.

Chất lượng cuộc sống của người già cao hay thấp chủ yếu tùy thuộc vào cách tư duy, tư duy hướng lợi là bất cứ việc gì đều xét theo yếu tố có lợi, dùng tư duy hướng lợi để thiết kế cuộc sống tuổi già sẽ làm cho tuổi già đầy sức sống và sự tự tin, cuộc sống có hương vị; tư duy hướng hại là tư duy tiêu cực, sống qua ngày với tâm lý bi quan, sống như vậy sẽ chóng già chóng chết.

Chơi là một trong những nhu cầu cơ bản của tuổi già, hãy dùng trái tim con trẻ để tìm cho mình một trò chơi ưa thích nhất, trong khi chơi hãy thể nghiệm niềm vui chiến thắng, thua không cay, chơi là đùa. Về tâm và sinh lý, người già cũng cần kích thích và hưng phấn để tạo ra một tuần hoàn lành mạnh.

“Hoàn toàn khỏe mạnh”, đó là nói thân thể khỏe mạnh, tâm lý khỏe mạnh và đạo đức khỏe mạnh. Tâm lý khỏe mạnh là biết chịu đựng, biết tự chủ, biết giao thiệp; đạo đức khỏe mạnh là có tình thương yêu, sẵn lòng giúp người, có lòng khoan dung, người chăm làm điều thiện sẽ sống lâu.

Con người là con người xã hội, không thể sống biệt lập, bưng tai bịt mắt, nên chủ động tham gia hoạt động công ích, hoàn thiện bản thân trong hoạt động xã hội, thể hiện giá trị của mình, đó là cuộc sống lành mạnh.

Cuộc sống tuổi già nên đa tầng đa nguyên, nhiều màu sắc, có một hai bạn tốt thì chưa đủ, nên có cả một nhóm bạn già, tình bạn làm đẹp thêm cuộc sống tuổi già, làm cho cuộc sống của bạn nhiều hương vị, nhiều màu sắc.

Con người ta chịu đựng, hóa giải và xua tan nỗi đau đều chỉ có thể dựa vào chính mình. Thời gian là vị thầy thuốc giỏi nhất. Quan trọng là khi đau buồn bạn chọn cách sống thế nào.

Tại sao khi về già người ta hay hoài cựu (hay nhớ chuyện xa xưa)? Đến những năm cuối đời, người ta đã đi đến cuối con đường sự nghiệp, vinh quang xưa kia đã trở thành mây khói xa vời, đã đứng ở sân cuối, tâm linh cần trong lành, tinh thần cần thăng hoa, người ta muốn tim lại những tình cảm chân thành. Về lại chốn xưa, gặp lại người thân, cùng nhắc lại những ước mơ thuở nhỏ, cùng bạn học nhớ lại bao chuyện vui thời trai trẻ, có như vậy mới tìm lại được cảm giác của một thời đầy sức sống. Quý trọng và được đắm mình trong những tình cảm chân thành là một niềm vui lớn của tuổi già

Nếu bạn đã cố hết sức mà vẫn không thay đổi tình trạng không hài lòng thì mặc kệ nó! Đó cũng là một sự giải thoát. Chẳng việc gì cố mà được, quả ngắt vội không bao giờ ngọt.

Sinh lão bệnh tử là quy luật ở đời, không chống lại được. Khi thần chết gọi thì thanh thản mà đi. Cốt sao sống ngay thẳng không hổ thẹn với lương tâm và cuối cùng đặt cho mình một dấu châm hết thật tròn./.

 Tháng 12 năm 2008 . Lê Thanh Dũng dịch

Bài thơ: NGƯỜI ĐÀN ÔNG 43 TUỔI NÓI VỀ MÌNH - Trần Vàng Sao